Đề tài Một số ý kiến về kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp

Lêi nãi ®Çu. §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp , qu¶n lý vµ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®ãng mét vai trß quan träng trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ kinh doanh cña doanh nghiÖp . NÕu c«ng t¸c kÕ to¸n ®­îc tæ chøc ,thùc hiÖn theo ®óng ph­¬ng ph¸p khoa häc vµ phï hîp víi t×nh h×nh , ®Æc ®iÓm doanh nghiÖp th× sÏ gãp phÇn gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt ,n©ng cao søc c¹nh tranh , t¹o ®éng lùc cho doanh nghiÖp tham gia c¸c thÞ tr­êng míi ®ång thêi gióp doanh nghiÖp ph¸t hiÖn ®­îc nh÷ng nh­îc ®iÓm ®Ó kh¾c phôc ,­u ®iÓm ®Ó ph¸t huy trong qu¸ tr×nh kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm .HiÖn nay ,do ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ,c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp míi ra ®êi cïng víi c¸c hiÖn t­îng kinh tÕ míi ph¸t sinh ®ßi hái kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng ph¶i cã nh÷ng sù ®æi míi vµ hoµn thiÖn ®Ó ®¸p øng víi nh÷ng thay ®æi ®ã.Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp th× yªu cÇu ®æi míi vµ hoµn thiÖn nµy cµng cÊp b¸ch do lµ ngµnh t¹o nh÷ng s¶n phÈm rÊt cÇn thiÕt cho nÒn kinh tÕ trong qu¸ tr×nh CNH_H§H ®Êt n­íc .V× thÕ ,qua kho¸ häc båi d­ìng kÕ to¸n tr­ëng do Héi khoa häc kinh tÕ phèi hîp víi Khoa Ng©n hµng –Tµi chÝnh Tr­êng §HKTQD Hµ Néi tæ chøc vµ d­íi sù h­íng dÉn trùc tiÕp cña TiÕn sÜ NguyÔn ViÕt TiÕn , Em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: Mét sè ý kiÕn vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp . Néi dung cña ®Ò tµi gåm: PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ chi phÝ s¸n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. PhÇn II: Thùc tr¹ng vµ mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn qu¸ tr×nh tæ chøc kÕ to¸n, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. V× thêi gian nghiªn cøu vµ kh¶ n¨ng tæ chøc ®Ò tµi cßn h¹n chÕ cho nªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi kh«ng thÓ kh«ng gÆp sai sãt ,Em rÊt mong thÇy gãp ý ®Ó tù bæ sung,n©ng cao tr×nh ®é ®¸p øng víi yªu cÇu c«ng viÖc trong t­¬ng lai. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! PhÇn I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. I. Chi phÝ s¶n xuÊt: 1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt : Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ lao ®éng vËt ho¸ vµ hao phÝ lao ®éng sèng thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt_kinh doanh cña mét doanh nghiÖp ë trong mét thêi k× nhÊt ®Þnh . §Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè c¬ b¶n ®ã lµ: lao ®éng, t­ liÖu lao ®éng vµ ®èi t­îng lao ®éng. C¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp chi ra cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ cña s¶n phÇm ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. Gi¸ trÞ cña s¶n phÈm bao gåm 3 bé phËn lµ: C+V+M Trong ®ã : - C : Lµ toµn bé gi¸ trÞ t­ liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao trong qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm nh­: KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ nguyªn liÖu, c«ng cô, dông cô, n¨ng l­îng. Bé phËn nµy ®­îc gäi lµ hao phÝ lao ®éng qu¸ khø. - V : Lµ chi phÝ tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm dÞch vô . Bé phËn nµy ®­îc gäi lµ hao phÝ lao ®éng sèng cÇn thiÕt. - M : Lµ gi¸ trÞ míi do lao ®éng sèng t¹o ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng t¹o ra gi¸ trÞ s¶n phÈm. C¸c doanh nghiÖp ®Ó t¹o ra s¶n phÈm th× doanh nghiÖp ph¶i bá ra 2 bé phËn chi phÝ lµ C vµ V ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó t¹o ra s¶n phÈm. Nh­ vËy trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ th× biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña nh÷ng hao phÝ lao ®éng vËt ho¸ vµ lao ®éng sèng cÇn thiÕt cña doanh nghiÖp ph¶i chi ra trong mét kú ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt ®­îc gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. 2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt : Chi phÝ s¶n xuÊt ë c¸c doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i. Tuú theo viÖc xem xÐt chi phÝ ë c¸c gãc ®é kh¸c nhau vµ môc ®Ých qu¶n lý chi phÝ mµ chóng ta lùa chän tiªu thøc ph©n lo¹i chi phÝ cho phï hîp. Sau ®©y lµ mét sè c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ chñ yÕu: a)Ph©n lo¹i theo lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh * Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh : Gåm chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt tiªu thô vµ qu¶n lý hµnh chÝnh. * Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh: Gåm chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng vÒ vèn vµ ®Çu t­ tµi chÝnh * Chi phÝ bÊt th­êng: Gåm chi phÝ ngoµi dù kiÕn cã thÓ do chñ quan hay kh¸ch quan mang l¹i. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc ph©n ®Þnh chi phÝ ®­îc chÝnh x¸c phôc vô cho viÖc ph©n tÝch gi¸ thµnh x¸c ®Þnh chi phÝ vµ kÕt qu¶ cña tõng lo¹i ho¹t ®éng kinh doanh. b)Ph©n lo¹i theo néi dung,tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ Ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸ch nµy, chi phÝ ®­îc chia thµnh c¸c lo¹i sau *chi phÝ nguyªn vËt liÖu *chi phÝ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng *chi phÝ c«ng cô dông cô *chi phÝ nhiªn liÖu ®éng lùc *chi phÝ khÊu hao ta× s¶n cè ®Þnh *chi phÝ dÞch vô mua ngoµi (®iÖn ,n­íc ,®iÖn tho¹i) *c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn c) Ph©n theo kho¶n môc gi¸ thµnh cã thÓ chia thµnh 3 kho¶n * Chi phÝ nguyªn liÖu trùc tiÕp: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn liÖu chÝnh, phô...tham gia trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. * Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: gåm tiÒn l­¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cho c¸c quü b¶o hiÓm x· héi , b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn theo tû lÖ . * Chi phÝ s¶n xuÊt chung : lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n x­ëng s¶n xuÊt (trõ chi phÝ vËt liÖu vµ nh©n c«ng trùc tiÕp) ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn nh÷ng lao vô, dÞch vô. d) Ph©n lo¹i theo quan hÖ cña chi phÝ víi khèi l­îng c«ng viÖc s¶n phÈm hoµn thµnh * Chi phÝ bÊt biÕn : lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng thay ®æi vÒ tæng sè khi khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra thay ®æi trong mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh nµo ®ã. VÝ dô : Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh theo ph­ong ph¸p khÊu hao theo thêi gian( khÊu hao ®­êng th¼ng), tiÒn l­¬ng bé m¸y gi¸n tiÕp, tiÒn thuª nhµ x­ëng, m¸y mãc, thiÕt bÞ, kho tµng... Trong ph¹m vi cho phÐp, khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra t¨ng lªn th× tæng chi phÝ bÊt biÕn lµ kh«ng ®æi nh­ng chi phÝ bÊt biÕn tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm sÏ gi¶m ®i. * Chi phÝ kh¶ biÕn : lµ c¸c kho¶n chi phÝ thay ®æi cïng víi sù thay ®æi cña khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. Nh÷ng chi phÝ thuéc vÒ chi phÝ kh¶ biÕn th­êng lµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp kh¸c. Chi phÝ kh¶ biÕn t¨ng vÒ tæng sè khi khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xu©t t¨ng lªn nh­ng chi phÝ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm th× gÇn nh­ kh«ng ®æi. * Chi phÝ hçn hîp : lµ chi phÝ bao gåm c¶ yÕu tè cña chi phÝ kh¶ biÕn vµ chi phÝ bÊt biÕn trong mét giíi h¹n th× nã lµ bÊt biÕn ,v­ît giíi h¹n th× nã lµ kh¶ biÕn. VÝ dô : chi phÝ söa ch÷a th­êng xuyªn TSC§, chi phÝ ®Þªn tho¹i, FAX.... II. Gi¸ thµnh s¶n phÈm : 1) Kh¸i niÖm vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm : Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ lao ®éng vËt ho¸ vµ hao phÝ lao ®éng sèng cã liªn quan ®Õn khèi l­îng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. 2) Ph©n lo¹i gi¸ thµnh : * XÐt vÒ mÆt h¹ch to¸n vµ theo qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp th× gi¸ thµnh s¶n phÈm cã 2 lo¹i : - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ s¶n phÈm : ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n x­ëng s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú ( D§K) Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú ( C ) Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú (DCK ) Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm ( ZTT ) = + + - Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm ( tiªu thô ) : ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm. Gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm Chi phÝ b¸n hµng Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Gi¸ thµnh s¶n xuÊt = + + * XÐt theo nguån sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh ,thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh vµ ý nghÜa cña gi¸ thµnh th× cã thÓ chia gi¸ thµnh s¶n xuÊt thµnh 3 lo¹i : - GÝa thµnh kÕ ho¹ch : lµ lo¹i gi¸ thµnh do bé phËn kÕ ho¹ch tÝnh trªn c¬ së s¶n l­îng s¶nxuÊt kÕ ho¹ch vµ chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch trøoc khi b­íc vµo k× s¶n xuÊt.GÝa thµnh kÕ ho¹ch cã ý nghÜa gióp cho viÖc kiÓm tra ,ph©n tÝch ,®¸nh gi¸ tÝnh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc : lµ gi¸ thµnh còng do bé phËn kÕ ho¹ch tÝnh tr­íc khi b­íc vµok× s¶n xuÊt trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ.GÝa thµnh ®Þnh møc chØ tÝnh cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm ,cã ý nghÜa cho viÖc kiÓm tra ,ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ .®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t«n träng c¸c ®Þnh møc kinh tÕ_kÜ thuËt cña c¸c yÕu tè trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gãp phÇn ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ : lµ gi¸ thµnh do bé phËn kÕ to¸n tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ vµ s¶n l­îng s¶n xuÊt thùc tÕ. 3.C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm :(sÏ ®Ò cËp trong môc tíi) 4) Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm : Chi phÝ s¶n xuÊt ph¶n ¸nh mÆt hao phÝ s¶n xuÊt, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n ¸nh mÆt kÕt qu¶ cña s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra bÊt kÓ ë kú nµo nh­ng cã liªn quan ®Õn khèi l­îng c«ng viÖc, s¶n phÈm ®· hoµn thµnh trong kú. Chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n liÒn víi mét thêi kú nhÊt ®Þnh, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm g¾n liÒn víi mét lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc cô thÓ. Chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng chØ liªn ®Õn nh÷ng chi phÝ cho s¶n phÈm ®· hoµn thµnh mµ cßn liªn quan ®Õn chi phÝ cho s¶n phÈm ®ang cßn dë dang cuèi kú ( chi phÝ chuyÓn sang kú sau ). Gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm mét phÇn chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh hoÆc mét phÇn chi phÝ sÏ ph¸t sinh ë kú sau nh­ng ®· ®­îc ghi nhËn lµ chi phÝ cña kú nµy vµ mét phÇn chi phÝ cña kú tr­íc chuyÓn sang. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thÇnh s¶n phÈm do nhiÒu yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cÊu t¹o nªn nh­ng mçi yÕu tè ®ã t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt l¹i kh¸c nhau, do ®ã chóng cã yªu cÇu vµ biÖn ph¸p qu¶n lý kh¸c nhau. Bëi vËy, viÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¬ së tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý chi phÝ cã hiÖu qu¶, v¹ch râ nh©n tè cô thÓ lµm t¨ng, gi¶m g¸i thµnh vµ lµ c¬ së ®Çu tiªn cho h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. III. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1>§èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: a>§èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt : Chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i víi néi dung kinh tÕ kh¸c nhau, ph¸t sinh ë c¸c ®Þa ®iÓm kh¸c nhau. Môc ®Ých cña viÖc bá chi phÝ lµ viÖc t¹o ra c¸c s¶n phÈm vµ lao vô. Nh÷ng s¶n phÈm lao vô cña doanh nghiÖp ®­îc s¶n xuÊt, chÕ t¹o thùc hiÖn ë c¸c ph©n x­ëng bé phËn kh¸c nhau theo quy tr×nh c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp, do ®ã c¸c chi phÝ ph¸t sinh cÇn ®­îc tËp hîp theo yÕu tè, kho¶n môc chi phÝ theo nh÷ng ph¹m vi giíi h¹n nhÊt ®Þnh ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nh­ vËy viÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt thùc chÊt lµ viÖc x¸c ®Þnh nh÷ng ph¹m vi giíi h¹n mµ chi phÝ s¶n xuÊt cÇn tËp hîp . ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cÇn ph¶i dùa trªn c¸c c¨n cø c¬ b¶n sau: - TÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ . - §Æc ®iÓm vµ c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp. - Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý doanh nghiÖp. Dùa vµo nh÷ng c¨n cø trªn, ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã thÓ lµ: - Tõng bé phËn, ph©n x­ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt hoÆc toµn doanh nghiÖp. - Tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ hoÆc toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ. - Tõng s¶n phÈm, tõng ®¬n ®Æt hµng, tõng h¹ng môc c«ng tr×nh. - Tõng bé phËn chi tiÕt s¶n phÈm. - Tõng nhãm s¶n phÈm. NÕu yªu cÇu qu¶n lý ngµy cµng cao, tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý cña nh©n viªn qu¶n lý cµng tèt th× ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cµng chi tiÕt. Xu h­íng hiÖn nay lµ ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ngµy cµng chi tiÕt. b> §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh: §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra cÇn ph¶i tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. X¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Çu tiªn trong qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña kÕ to¸n. Bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®IÓm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, c¸c lo¹i s¶n phÈm, lao vô mµ doanh nghiÖp ®· s¶n xuÊt ra vµ tÝnh chÊt s¶n xuÊt cña chóng ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cho thÝch hîp. 2>Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt : 2.1. Theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn: a>KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: * Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®­îc ph¶n ¸nh trªn TK 621( TK 621kh«ng cã sè d­). C¸c doanh nghiÖp khi vËn dông TK 621 ph¶i më chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ. * Quy tr×nh h¹ch to¸n nh­ sau: - Khi xuÊt kho NVL sö dông s¶n xuÊt s¶n phÈm : Nî TK 621 Cã TK 152 -Mua NVL ®­a th¼ng vµo bé phËn s¶n xuÊt(kh«ng qua nhËp kho) + Sö dông s¶n xuÊt s¶n phÈm chÞu VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ: Nî TK 621 Nî TK 133 Cã TK 111, 112, 141, 331 + Sö dông s¶n xuÊt s¶n phÈm chÞu VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu VAT: Nî TK 621 Cã TK 111, 112, 141, 331 - Tr­êng hîp cã NVL kh«ng dïng hÕt tr¶ l¹i nhËp kho : Nî TK 154 Cã TK 621 - Cuèi kú kÕ to¸n kÕt chuyÓn chi phÝ NVL sang TK 154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Nî TK 154 Cã TK 621 b> KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: * §­îc ph¶n ¸nh trªnTK 622( TK 622 kh«ng cã sè d­). C¸c doanh nghiÖp khi vËn dông TK 622 ph¶i më chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ. * Quy tr×nh h¹ch to¸n nh­ sau: - Khi tÝnh tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt : Nî TK 622 Cã TK 334 - Khi tÝnh trÝch c¸c kho¶n l­¬ng ghi vµo qu¶n lý s¶n xuÊt kinh phÝ c«nh ®oµn, b¶o hiÓm x· héi , b¶o hiÓm y tÕ. Nî TK 622 19% l­¬ng. Cã TK 338(2), 338(3), 338(4) 19% l­¬ng. * Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sang TK 154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: Nî TK 154 Cã TK 622 - TrÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt: Nî TK 622 Cã TK 335 c> KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: * §­îc ph¶n ¸nh trªn TK 627 TK 627 cã 6 tµi kho¶n cÊp 2: - TK 627(1) Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng - TK 627(2) Chi phÝ vËt liÖu - TK 627(3) Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt - TK 627(4) Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh - TK 627(5) Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi - TK 627(6) Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Nh÷ng chi phÝ nµy khi ph¸t sinh ch­a thÓ tËp hîp cho tõng ®èi t­îng mµ ph¶i tËp hîp vµo TK 627 sau ®ã míi ph©n bæ. * Qu¸ tr×nh h¹ch to¸n nh­ sau: Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n chi phÝ thuéc néi dung ph¹m vi chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n ghi vµo bªn Nî TK 627 tuú theo tõng kho¶n chi phÝ mµ ghi cho c¸c tµi kho¶n liªn quan. - TÝnh tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng( qu¶n ®èc ph©n x­ëng, thèng kª, b¶o vÖ ph©n x­ëng) Nî TK 627 Cã TK 334 - TÝnh trÝch c¸c kho¶n theo l­¬ng ghi vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung: Nî TK 627 19% l­¬ng. Cã TK 338(2), 338(3), 338(4) 19% l­¬ng. - Khi xuÊt vËt liÖu sö dông phôc vô cho s¶n xuÊt chung ë ph©n x­ëng Nî TK 627 Cã TK 152,153 - Khi xuÊt c«ng cô dông cô sö dông phôc vô cho s¶n xuÊt: + Lo¹i ph©n bæ 1 lÇn: Nî TK 627 Cã TK 153 + Lo¹i ph©n bæ nhiÒu lÇn - Nî TK 142 Cã TK 153 -Nî TK 627 Cã TK 142 - Khi tÝnh khÊu hao TSC§ sö dông phôc vô cho ph©n x­ëng trùc tiÕp s¶n xuÊt: Nî TK 627 Cã TK 214 - Söa ch÷a TSC§ - Söa ch÷a nhá( th­êng xuyªn ) ghi vµo TK 627 - TÝnh trÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a lín TSC§ Nî TK 627 Cã TK335 + Söa ch÷a lín khi ph¸t sinh ghi vµo TK 142 – PhÇn trÝch tr­íc ghi vµo TK 335. - Khi cã c¸c kho¶n chi phÝ dÞch vô mua ngoµi phôc vô trùc tiÕp cho s¶n xuÊt: + S¶n xuÊt s¶n phÈm chÞu VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ: Nî TK 627 Nî TK 133 Cã TK 111, 112, 141, 331 + Phôc vô s¶n xuÊt s¶n phÈm chÞu VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu VAT: Nî TK 627 Cã TK 111, 112 ,141 ,331 - §èi víi c¸c doanh nghiÖp ph¶i nép thuÕ tµi nguyªn vµ c¸c kho¶n lÖ phÝ, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt: Nî TK 627 Cã TK 333 * Cuèi kú ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c ®èi t­îng cã liªn quan: -chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng: = tiªu thøc ph©n bæ tõng ®èi t­îng*chiphÝ s¶n xuÊt chung tæng tiªu thøc ph©n bæ theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh ,tiªu thøc ph©n bæ lµchi phÝ nghuyªn vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Nî TK 154 Cã TK 627 d> Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ kÕt chuyÓn gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph­¬ng ph¸p KKTX: ViÖc tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®É xuÊt ®­îc thùc hiÖn trªn TK 154( chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang). * Cuèi kú h¹ch to¸n tæng hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh trong th¸ng: Nî TK 154 Cã TK 621 Cã TK 622 Cã TK 627 * Khi tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®· s¶n xuÊt : - NÕu ®­a vµo nhËp kho thµnh phÈm : Nî TK 155 Cã TK 154 - NÕu giao b¸n cho ng­êi mua t¹i ph©n x­ëng s¶n xuÊt: Nî TK 632 Cã TK 154 - NÕu chuyÓn th¼ng cho ng­êi mua hoÆc c¬ së nhËn ®¹i lý: Nî TK 157 Cã TK 154 * s¬ ®å kÕt chuyÓn ` ( Ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn ) KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp PhÕ liÖu thu håi do s¶n phÈm bÞ háng TK 621 TK 154 TK 152 Båi th­êng ph¶i thu do s¶n xuÊt háng KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 622 TK 138 TK 627 ` TK 155 KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung Gi¸ thµnh s¶n phÈm nhËp kho Gi¸ thµnh phÈm b¸n kh«ng qua kho TK 632 Gi¸ thµnh phÈm göi b¸n TK 154 TK 157 2.2.KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú(KK§K): a> KÕ to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp: * Cuèi kú sau khi kiÓm kª, x¸c ®Þnh vµ kÕt chuyÓn trÞ gi¸ NVL cßn l¹i cuèi kú kÕ to¸n tÝnh vµ h¹ch to¸n trÞ gi¸ NVL xuÊt dïng cho s¶n xuÊt trong kú: Nî TK 621 Cã TK 611 * KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp sang TK 631 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm: Nî TK 631 Cã TK 621 b> KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: *TËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp:t­¬ng tù kª khai th­êng xuyªn *Cuèi k× kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sang TK631 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm: Nî TK 631 cã TK 622 c> KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: * tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung :t­¬ng tù kª khai th­êng xuyªn * Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung sang TK 631 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Nî TK 631 Cã TK 627 d> Tæng hîp chi phÝ vµ kÕt chuyÓn s¶n phÈm ®· s¶n xuÊt Theo ph­¬ng ph¸p KK§K viÖc tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh tæng gi¸ trÞ thùc tÕ cña s¶n phÈm ®· s¶n xuÊt ®­îc thùc hiÖn trªnTK631. C¸c doanh nghiÖp vËn dông TK 631 ph¶i më chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ. *§Çu k× ,kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang : Nî TK631 Cã TK 154 *Cuèi kú, tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú: Nî TK 631 Cã TK 621 Cã TK 622 Cã TK 627 *KiÓm kª ,®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang ,tÝnh vµ kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi k× : Nî TK 154 Cã TK 631 *TÝnh vµ kÕt chuyÓn gi¸ thµnh thùc tÕ cña thµnh phÈm ®· s¶n xuÊt trong k×: Nî TK 632 Cã TK 631 * s¬ ®å kÕt chuyÓn ` ( Ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ) KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú TK 154 TK 631 TK 154 PhÕ liÖu + thu håi Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp TK 621 TK 611 ` TiÒn båi th­êng ph¶i thu vÒ s¶n phÈm háng Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 622 TK 138 Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú TK 627 TK 632 Chi phÝ s¶n xuÊt chung IV.Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: 1.§èi t­îng vµ kú tÝnh gi¸ thµnh: * §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ s¶n phÈm, c«ng viÖc, ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh . ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, tÝnh chÊt cña s¶n phÈm, tr×nh ®é vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. * Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi ®iÓm kÕ to¸n tæng hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh, gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm. Kú tÝnh gi¸ thµnh ®­îc x¸c ®Þnh tuú ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu qu¶n lý. - Tr­êng hîp quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt chÕ biÕn liªn tôc, chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm ng¾n. Kú tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp lµ hµng th¸ng vµ vµo ngµy cuèi th¸ng. Tr­êng hîp s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hoÆc hµng lo¹t theo ®¬n ®Æt hµng, s¶n phÈm hoµn thµnh khi kÕt thóc chu kú s¶n xuÊt th× thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp lµ khi hoµn thµnh ®¬n ®Æt hµng. 2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm s¶n xuÊt dë dang S¶n phÈm s¶n xuÊt dë dang lµ nh÷ng s¶n phÈm ch­a hoµn thµnh ë thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc ®¸nh gi¸ vµ tÝnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang lµ mét vÊn ®Ò quan träng cÇn thiÕt ®¶m b¶o tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ, tÝnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú cã thÓ ®­îc ®¸nh gi¸ tÝnh theo mét trong 3 ph­¬ng ph¸p: + Ph­¬ng ph¸p 1: §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ NVL trùc tiÕp hoÆc chi phÝ NVL chÝnh trùc tiÕp. + Ph­¬ng ph¸p 2: Ph­¬ng ph¸p tÝnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang theo s¶n l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng. + Ph­¬ng ph¸p 3: Ph­¬ng ph¸p tÝnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang theo ®Þnh møc. 3. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh : §Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch ®óng ®¾n ®¶m b¶o tÝnh ®óng tÝnh ®ñ, tÝnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®· hoµn thµnh cÇn ph¶i nghiªn cøu ¸p dông tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp. ViÖc ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµo lµ tuú thuéc ®Æc ®IÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, tÝnh chÊt cña s¶n phÈm, tr×nh ®é vµ yªu cÇu qu¶n lý phô thuéc vµo ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ, ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh vµ kú tÝnh gi¸ thµnh. a>Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp cßn gäi lµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n. Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®¬n gi¶n , khÐp kÝn, tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu , chu kú s¶n xuÊt ng¾n vµ xen kÏ liªn tôc, ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ phï hîp víi ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh, kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi kú b¸o c¸o. Nh­ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®iÖn, n­íc, b¸nh kÑo, than, quÆng kim lo¹i… Tr­êng hîp cuèi th¸ng cã nhiÒu s¶n phÈm dë dang vµ kh«ng æn ®Þnh, cÇn tæ chøc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo ph­¬ng ph¸p thÝch hîp. Trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú vµ chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang ®· x¸c ®Þnh , gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh tÝnh cho tõng kho¶n môc chi phÝ theo c«ng thøc sau: Z = C + D®k- Dck Gi¸ thµnh ®¬n vÞ tÝnh nh­ sau: Z J = Q Trong ®ã : Z : Lµ tæng gi¸ thµnh tõng ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh J : Lµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ tõng ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh C : Lµ tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú D ®k vµ D ck: Lµ chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang ®Çu vµ cuèi kú S : Lµ s¶n l­îng s¶n phÈm Q : Lµ sè l­îng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh Tr­êng hîp cuèi th¸ng kh«ng cã s¶n phÈm dë dang , hoÆc cã nh­ng Ýt vµ æn ®Þnh nªn kh«ng cÇn tÝnh to¸n, th× tæng chi phÝ s¶n xuÊt®· tËp hîp trong kú còng ®ång thêi lµ tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh. Z = C b>Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph©n b­íc cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm: Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ biÕn s¶n phÈm phøc t¹p , Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm tr¶I qua nhiÒu b­íc chÕ biÕn liªn tiÕp , theo mét quy tr×nh nhÊt ®Þnh, tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu vµ æn ®Þnh, chu ký s¶n xuÊt ng¾n vµ xen kÏ liªn tôc. §èi t­îng tËp hîp chi phÝ lµ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña tõng giai ®o¹n. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ nöa thµnh phÈm hoµn thµnh ë b­íc cuèi cïng. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh cña nöa thµnh phÈm b­íc tr­íc chuyÓn sang b­íc sau ®Ó tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm b­íc sau. Cø thÓ tiÕp tôc cho ®Õn khi tÝnh ®­îc gi¸ thµnh thùc tÕ cña thµnh phÈm hoµn thµnh ë b­íc cuèi cïng. Ph­¬ng ph¸p nµy cã thÓ kh¸i qu¸t b»ng c¸c c«ng thøc sau: Z 1 = D ®k1 + C1- D ck1 D ®k1 : Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú trong b­íc 1 D ck1 : chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú trong b­íc 1 C1 : Chi phÝ ph¸t sinh trong kú. Z1 : Gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm b­íc 1 Z2 = Z1 + D ®k2 + C2 – D ck2 Z3 = Z2 + D ®k3 + C3 – D ck3 ........ Z = Z(n) + D®k(n) + C(n) - Dck(n) c> Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph©n b­íc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm: Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã ®Æc ®iÓm nh­ ë ph­¬ng ph¸p 2 nh­ng theo ph­¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n kh«ng tÝnh gi¸ thµnh cña nöa thµnh phÈm ë tõng b­íc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mµchØ tÝnh gi¸ thµnh thµnh phÈm s¶n xuÊt hoµn thµnh ë giai ®o¹n s¶n xuÊt cuèi cïng theo tõng kho¶n môc tÝnh gi¸ thµnh. KÕ to¸n c¨n cø vµo sè liÖu, chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®­îc trong kú theo tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt (tõng ph©n x­ëng, ®éi s¶n xuÊt) ®Ó tÝnh to¸n phÇn chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng giai ®o¹n ®ã n»m trong gi¸ thµnh cña thµnh phÈm, chi phÝ s¶n xuÊt tõng giai ®o¹n trong thµnh phÈm tÝnh to¸n ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: §®ki + Ci Czi = x Stp Stp + Sdi Trong ®ã : Czi : Lµ chi phÝ s¶n xuÊt cña giai ®o¹n i trong thµnh phÈm. D®ki : Lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang giai ®o¹n i ®Çu kú. Ci : Lµ chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ë giai ®o¹n i. Sdi : Lµ sè l­îng s¶n phÈm dë dang cña giai ®o¹n i. Stp : Lµ s¶n l­îng thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi. Chi phÝ s¶n xuÊt tõng giai ®o¹n trong thµnh phÈm ph¶i kÕt chuyÓn song song tõng kho¶n môc ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña thµnh phÈm theo c«ng thøc : n Ztp = åCzi i=1 d> Ngoµi 3 ph­¬ng ph¸p trªn kÕ to¸n cßn cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm theo c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c nh­: * Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng * Ph­¬ng ph¸p lo¹i trõ s¶n phÈm phô * Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo hÖ sè * Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo tØ lÖ e> Sau khi tÝnh ®­îc tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®· hoµn thµnh kÕ to¸n kÕt chuyÓn: §èi víi doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p KKTX *nÕu ®em thµnh phÈm nhËp kho: Nî TK 155 Cã TK 154 *nÕu giao b¸n cho ng­êi mua t¹i ph©n x­ëng: Nî TK 632 Cã TK 154 *nÕu chuyÓn b¸n hoÆc giao cho ®¹i lÝ: Nî TK 157 Cã TK 154 §èi víi doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p KK§K *kiÓm kª ,®¸nh gi¸ ,tÝnh vµ kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang: Nî TK 154 Cã TK 631 * TÝnh vµ kÕt chuyÓn gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm s¶n xuÊt trong k×: Nî TK 632 Cã TK 631 PhÇn II Thùc tr¹ng vµ mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. I.Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: Sau 15 n¨m thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi ,ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn hÕt søc tiÕn bé ,®ãng gãp nhiÒu vµo GDP vµ c«ng cuéc x©y dùng CHXH.§Ó cã ®­îc nh÷ng ®ãng gãp to lín nh­ thÕ ,ngoµi c¸c nguyªn nh©n ë tÇm vÜ m« nh­ ®­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ,chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ ,®æi míi chÕ ®é kÕ to¸n ,®­a c¸c ®éng lùc kinh tÕ ®Ó khuyÕn khÝch doanh nghiÖp v.v.. cßn cã nh÷ng nguyªn nh©n thuéc vÒ sù cè g¾ng cña doanh nghiÖp nh­ ®æi míi qu¶n lÝ ,ph©n râ tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi v.v..vµ c¸c nghiÖp vô cô thÓ trong doanh nghiÖp nh­ c«ng t¸c kÕ to¸n ... C¸c doanh nghiÖp ®Òu nhËn râ trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ngµy cµng t¨ng vµ ®­îc quyÒn ph¸t huy quyÒn tù chñ kinh doanh ,viÖc phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt ,gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ®iÒu kiÖn hÕt søc quan träng gióp doanh nghiÖp cã thÓ ®øng v÷ng vµ më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.Do vËy ,c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc coi träng vµ tõng b­íc ®­îc hoµn thiÖn ,®Æc biÖt lµ viÖc ¸p dông c«ng nghÖ tin häc vµo c«ng t¸c kÕ to¸n ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng .Trong suèt qu¸ tr×nh ®æi míi ,chÕ ®é kÕ to¸n ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn vµ gióp cho c¸c doanh nghiÖp cã c¬ së ®Ó ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ,tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kh¸c nhau phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ,tõ ®ã cã thÓ ®¸p øng c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n ,thùc hiÖn tèt c¸c chøc n¨ng nhiÖm vô cña kÕ to¸n .ViÖc söa ®æi l¹i hÖ thèng tµi kho¶n gióp cho c¸c doanh nghiÖp x¸c ®Þnh râ mèi liªn hÖ gi÷a c¸c loaÞ chi phÝ ,ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hoµn thiÖn h¬n gióp c«ng t¸c h¹ch to¸n ban ®Çu ®­îc dÔ dµng ,t¹o tiÒn ®Ò cho tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc ®óng ®¾n ,ph¶n ¸nh ®óng kÕt qu¶ s¶n xuÊt .Trong ®iÒu kiÖn cã nhiÒu lo¹i h×nh doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ,chÕ ®é kÕ to¸n ®· gãp phÇn rÊt lín b»ng viÖc më thªm c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ®Æc thï víi tõng lo¹i h×nh ,do ®ã c«ng t¸c qu¶n lÝ kiÓm to¸n ®­îc dÔ dµng gióp cho c¶ nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp n¾m v÷ng t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh h¬n. C«ng t¸c nh©n sù trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp còng ®­îc tæ chøc tèt h¬n ,víi ®éi ngò kÕ to¸n viªn cã tr×nh ®é ,kinh nghiÖm ,®ñ kh¶ n¨ng lµm chñ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ,thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c nhiÖm vô kÕ to¸n . Tuy nhiªn ,víi t×nh h×nh thùc tÕ hiÖn nay, c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vÉn cã mét sè h¹n chÕ nhÊt ®Þnh mµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã biÖn ph¸p kh¾c phôc ®ã lµ: *ViÖc x¸c ®Þnh s¶n phÈm dë dang cßn láng lÎo, ch­a thùc sù chó ý ®Õn tÝnh kinh tÕ tøc lµ cã doanh nghiÖp x¸c ®Þnh s¶n phÈm dë dang thÊp dÉn ®Õn l·i sÏ cao nh­ng lµ l·i gi¶,ch­a ph¶n ¸nh ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanh kú b¸o c¸o. *ë mét sè doanh nghiÖp , ®èi víi chi phÝ NVL trùc tiÕp cuèi kú, doanh nghiÖp chØ b¸o c¸o kiÓm kª vµ theo dâi tån kho t¹i ph©n x­ëng mµ kh«ng ghi gi¶m chi phÝ ph¸t sinh trong kú lµ kh«ng ®óng, nã sÏ lµm t¨ng chi phÝ NVL dÉn ®Õn lµm t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm. *Còng ë mét sè doanh nghiÖp,kú tÝnh gi¸ thµnh ch­a ®­îc x¸c ®Þnh mét c¸ch ®óng ®¾n ,do ®ã s¶n phÈm dë dang cã thÓ rÊt lín trong k× nµy nh­ng l¹i rÊt Ýt trong k× kh¸c dÉn ®Õn c«ng t¸c h¹ch to¸n gi¸ thµnh gÆp nhiÒu khã kh¨n .MÆt kh¸c ,cã mét sè doanh nghiÖp xuÊt NVL ra ch­a h¼n ®· dïng ngay thÕ nh­ng vÉn ph¶i h¹ch to¸n vµo TK621 nªn c«ng t¸c theo dâi cßn phøc t¹p *C«ng t¸c trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng c«ng nh©n nghØ phÐp t¹i mét sè doanh nghiÖp cßn ch­a cã c¬ s¬ khoa häc . *ChÕ ®é kÕ to¸n vÉn ch­a thùc sù hoµn thiÖn cho nªn viÖc h¹ch to¸n vÉn cã nhiÒu v­íng m¾c ,vÝ dô, trong h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ,khi cã tæn thÊt mÊt m¸t trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ,viÖc h¹ch to¸n theo chÕ ®é hiÖn hµnh ch­a râ rµng (nªn ch¨ng më TK138 ®Ó h¹ch to¸n ghi gi¶m cho TK621),xö lÝ phÕ liÖu thu håi cßn gÆp nhiÒu v­íng m¾c. *Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ,kh¸i niÖm c«ng cô ,dông cô ®· thay ®æi rÊt nhiÒu do sù thay ®æi cña khoa häc c«ng nghÖ t¸c ®éng tíi gi¸ thµnh cña chóng nªn viÖc h¹ch to¸n ph©n bæ hay kh«ng ph©n bæ theo c¸c k× cßn nhiÒu v­íng m¾c. *§èi víi mét sè doanh nghiÖp tr­íc ®©y vµ hiÖn nay vÉn trung thµnh víi viÖc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung theo tiªu thøc NVL th× nay do khoa häc c«ng nghÖ thay ®æi lµm gi¶m gi¸ NVL ®Çu vµo nh­ng hµm l­îng chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp t¨ng lªn ,do kh«ng cã sù ®Þnh h­íng ®óng ®¾n nªn khiÕn cho viÖc ph©n bæ ch­a hîp lÝ. II. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt : Tr­íc thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n hiÖn nay ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ,trªn c¬ së l­îng kiÕn thøc ®· häc thêi gian qua võa qua ,kÕt hîp víi mét sè t×m hiÓu thùc tÕ ,em xin ®­a ra mét sè ®Ò xuÊt sau: *Trªn c¬ së tõng b­íc æn ®Þnh nÒn kinh tÕ, hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý vµ hÖ thèng ph¸p luËt,kinh tÕ vµ tµi chÝnh ,Nhµ n­íc ,Bé tµi chÝnh ph¶i tiÕp tôc ®æi míi vµ hoµn thiÖn hÖ thèng chÕ ®é kÕ to¸n phï hîp víi chñ tr­¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng X· héi Chñ nghÜa cã sù qu¶n lÝ cña nhµ n­íc vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ më giao l­u víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi. * T¨ng c­êng ,®æi míi tæ chøc vµ n©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc lµm nhiÖm vô chØ ®¹o thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, nh»m ®¶m b¶o cho c¸c luËt lÖ, c¸c chÕ ®é kÕ to¸n ®­îc thùc thi, ph¸t huy t¸c dông trong thùc tiÔn, thiÕt lËp vµ gi÷ v÷ng trËt tù, kû c­¬ng c«ng t¸c kÕ to¸n. *VÒ mÆt nghiÖp vô cô thÓ ,em xin cã mét sè ®Ò xuÊt sau: -Nh­ ®· tr×nh bµy trong phÇn thùc tr¹ng ,do kh¸i niÖm c«ng cô dông cô ®· cã nhiÒu thay ®æi do sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ tíi gi¸ thµnh cña chóng nªn mét sè doanh nghiÖp lîi dông trong c«ng t¸c ph©n bæ nh»m t×m kiÕm lîi nhuËn bÊt hîp ph¸p ,do ®ã cÇn ®Þnh nghÜa râ rµng kh¸i niÖm nµy vµ cã chØ thÞ h­íng dÉn cô thÓ trong c«ng t¸c ph©n bæ -Tæn thÊt ,mÊt m¸t vµ phÕ liÖu thu håi nªn ch¨ng sö dông tµi kho¶n 152 vµ 138 ®Ó h¹ch to¸n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt nh­ trong phÇn tr­íc vÏ s¬ ®å em ®· lµm. -ViÖc ph©n bæ chi phÝ söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh th­êng ph©n bæ vµo mét sè k× tiÕp theo nh­ng nÕu chi phÝ nµy lµ lín qu¸ mét tØ lÖ nµo ®ã so víi gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n th× nªn ch¨ng ph©n bæ theo ph­¬ng ph¸p khÊu hao mµ doanh nghiÖp ®ang ¸p dông cho tµi s¶n ®ã *Tæ chøc bé m¸y c«ng t¸c kÕ to¸n phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ víi quy m« doanh nghiÖp còng nh­ víi trang bÞ c¬ së vËt chÊt cña doanh nghiÖp ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ ,®Ó ph©n c«ng c«ng t¸c h¹ch to¸n cho c¸c nh©n viªn ®­îc chÝnh x¸c ®¶m b¶o cho tõng nh©n viªn ph¸t huy ®­îc kh¶ n¨ng ,tr×nh ®é chuyªn m«n,hoµn thµnh ®­îc nhiÖm vô ®­îc ph©n c«ng. * C¸c doanh nghiÖp nªn sö dông hÖ thèng vi tÝnh vµ lùa chän phÇn mÒm kÕ to¸n thÝch hîp víi c¶ doanh nghiÖp lÉn c¸c c¬ quan qu¶n lÝ ,kiÓm to¸n ®Ó c«ng t¸c kÕ to¸n ®¬n gi¶n, tiÕt kiÖm nh©n c«ng , hiÖu qu¶ tr¸nh t×nh tr¹ng thuª viÕt phÇn mÒm ®Ó phï hîp víi chÝnh m×nh nh­ng kh«ng phï hîp víi c¸c c¬ quan qu¶n lÝ ,kiÓm to¸n. KÕt luËn Qua viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi ,chóng ta thÊy h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt , tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã vÞ trÝ quan träng trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Nã ph¶n ¸nh vµ kiÓm so¸t t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc hao phÝ lao ®éng, vËt t­, tiÒn vèn v× thÕ nÕu h¹ch to¸n chÝnh x¸c ,®Çy ®ñ vµ cã ph­¬ng ph¸p th× sÏ gióp c¸c cÊp l·nh ®¹o cã thÓ ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c trong s¶n xuÊt kinh doanh .Bëi v× cßn cã mét sè v­íng m¾c ,bÊt cËp vµ h¹n chÕ trong néi dung c«ng t¸c kÕ to¸n nµy nªn em ®· chän ®Ò tµi nµy. Trong ®Ò tµi ,em ®· thùc hiÖn 2 néi dung sau: VÒ mÆt lý luËn:®· tr×nh bµy mét c¸ch kh¸i qu¸t , cã hÖ thèng c¸c vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. VÒ mÆt thùc tÕ: Trªn c¬ së tiÕp thu t×m hiÓu thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, em ®· ®Ò ra ®­îc mét sè ®Þnh h­íng c¬ b¶n cïng víi mét sè biÖn ph¸p cô thÓ nh»m n©ng cao c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng còng nh­ c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Trªn ®©y lµ néi dung ®Ò tµi cña em. MÆc dï cã nhiÒu nç lùc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi nh­ng do thêi gian cßn h¹n hÑp vµ tr×nh ®é, kh¶ n¨ng nghiªn cøu cßn h¹n chÕ, nh÷ng kinh nghiÖm thùc tÕ kh«ng nhiÒu cho nªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi cã thÓ gÆp mét sè sai sãt ,rÊt mong ®­îc sù phª b×nh ,gãp ý cña thÇy ®Ó n©ng cao h¬n n÷a vèn kiÕn thøc mµ thÇy ®· d¹y. Môc lôc Lêi nãi ®Çu PhÇn I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. I. Chi phÝ s¶n xuÊt 1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt 2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt II. Gi¸ thµnh s¶n phÈm 1) Kh¸i niÖm vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm 2) Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm 3)C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 4) Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm III. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.§èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 2.Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt IV.Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: 1.§èi t­îng vµ kú tÝnh gi¸ thµnh 2.§¸nh gi¸ s¶n phÈm s¶n xuÊt dë dang 3.C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh PhÇn II Thùc tr¹ng vµ mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. I.Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm II. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt KÕt luËn