Đề tài Vận dụng các phương pháp kế toán vào công tác kế toán doanh nghiệp tại xí nghiệp than tân lập

Lêi nãi ®Çu Trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc kÜ thuËt Cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ sù ®æi míi cña c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña ®Êt n­íc, c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n kÕ to¸n nh÷ng n¨m qua ®· kh«ng ngõng ®­îc ®æi míi, do ®ã ®èi víi mçi doanh nghiÖp ®Ó cã ®­îc chiÕn l­îc kinh doanh ®óng ®¾n trong mçi thêi k×, giai ®o¹n nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu ®· ®Ò ra vµ kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®ã th«ng qua bé phËn kÕ to¸n, doanh nghiÖp sÏ biÕt râ th«ng tin mét c¸ch toµn diÖn vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, t×nh h×nh sö dông vèn cu¶ ®¬n vÞ m×nh. §èi víi lÜnh vùc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, qu¶n lý tµi chÝnh lµ bé phËn cã néi dung rÊt quan träng cña c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ. Thêi gian qua, lÜnh vùc nµy ®· cã nhiÒu c¶i tiÕn vµ tõng b­íc hoµn thiÖn, ®¸p øng ®­îc yªu cÇu qu¶n lý trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. Qua ®ã vÊn ®Ò qu¶n lý tµi chÝnh vµ h¹ch to¸n kÕ to¸n trong doanh nghiÖp cÇn ®­îc nghiªn cøu mét sè vÊn ®Ò ®Ó b¶o ®¶m tÝnh hiÖn thùc, quyÒn lîi cho c¸c ®¬n vÞ trong c«ng ty vµ phï hîp víi tõng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ®Ó n©ng cao chÊt l­îng, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trong giai ®o¹n hiÖn nay. Lµ sinh viªn líp kÕ to¸n doanh nghiÖp ®­îc c¸c thÊy c« gi¸o tr­êng ®¹i häc Má §Þa ChÊt trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc vÒ nguyªn lý kÕ to¸n trong doanh nghiÖp, ®­îc tiÕp cËn víi thùc tÕ ®· gióp em hoµn thµnh ®å ¸n m«n häc " nguyªn lý kÕ to¸n " Qua thêi gian thùc tËp t¹i XÝ nghiÖp than T©n LËp, víi kiÕn thøc c¬ b¶n ®· ®­îc häc ë tr­êng vµ sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c c« chó trong phßng kÕ to¸n cïng sù h­íng dÉn nhiÖt t×nh cña c« gi¸o NguyÔn ThÞ Kim Oanh vµ c¸c b¹n em ®· hoµn thµnh ®å ¸n m«n häc nguyªn lý kÕ to¸n. MÆc dï ®· cè g¾ng t×m hiÓu kiÕn thøc thùc tÕ, nh­ng do tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm cßn h¹n chÕ nªn ®å ¸n cña em cßn nhiÒu khiÕm khuyÕt. V× vËy em rÊt mong ®­îc sù gãp ý chØ b¶o cña thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó ®å ¸n m«n häc cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n, gióp em n©ng cao kiÕn thøc vÒ m«n häc nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! §å ¸n gåm: Ch­¬ng I nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ h¹ch to¸n kÕ to¸n I. VÞ trÝ, vai trß, tÇm quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp. II. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña kÕ to¸n. III. C¸c ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n. IV. C¸c lo¹i b¸o c¸o tµi chÝnh trong doanh nghiÖp. V. Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña doanh nghiÖp theo h×nh thøc kÕ to¸n ®· ®­îc ¸p dông. Ch­¬ng II VËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n vµo c«ng t¸c kÕ to¸n doanh nghiÖp I. C¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh trong k× II. B¶ng chøng tõ ghi sæ. III. Më tµi kho¶n ghi chÐp c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. IV. LËp b¶ng c©n ®èi sè d­, sè ph¸t sinh. V. LËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n . VI. LËp b¸o c¸o kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Ch­¬ng i nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ h¹ch to¸n kÕ to¸n I.VÞ trÝ, vai trß, tÇm quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp Trong hÖ thèng qu¶n lý th«ng tin cña mçi doanh nghiÖp, mçi bé phËn th«ng tin ®Òu gi÷ mét chøc n¨ng kh¸c nhau vµ cã mèi quan hÖ víi nhau, chóng ®Òu nh»m phôc vô cho c«ng t¸c ®iÒu hµnh mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c c¬ së kinh doanh. §Ó qu¶n lý, sö dông c¸c th«ng tin nµy, ng­êi ta tæ chøc thµnh mét hÖ thèng th«ng tin qu¶n trÞ. Trong ®ã víi ®èi t­îng lµ c¸c d÷ kiÖn vÒ th«ng tin tµi chÝnh, th«ng tin kÕ to¸n lµ quan träng nhÊt, cung cÊp cho ng­êi sö dông mét c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Th«ng tin kÕ to¸n trî gióp cho ng­êi sö dông nh÷ng kiÕn thøc ®Ó ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh quan träng nhÊt trong qu¶n lý kinh tÕ. Nã lµ c«ng cô ®­îc sö dông trong ph©n tÝch, lËp kÕ ho¹ch, kiÓm tra, gi¸m ®èc c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x¶y ra trong ®¬n vÞ. Trong mét tæ chøc kinh tÕ ®Ó cã mét quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vµ thùc hiÖn quyÕt ®Þnh ®ã mét c¸ch cã hiÖu qu¶, th«ng tin kinh tÕ rÊt quan trong thñ tôc lµm quyÕt ®Þnh. Nã ®­îc sö dông ®Ó lËp kÕ ho¹ch, kiÓm tra thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ ®¸nh gi¸ thùc hiÖn. Trong giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch, ng­êi kÕ to¸n ph¶i lËp kÕ ho¹ch dù phßng tµi chÝnh, lËp kÕ ho¹ch tiÒn mÆt, nhu cÇu vÒ vèn vµ lËp kÕ ho¹ch vÒ lîi nhuËn, qua ®ã cã thÓ chØ ra ph­¬ng ¸n kh¶ thi vµ hiÖu qu¶ nhÊt. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch, nh÷ng th«ng tin kÕ to¸n ®­îc thu thËp sÏ ph¶n ¸nh vÒ sè lîi nhuËn vµ gi¸ thµnh thùc tÕ so víi kÕ ho¹ch, xem xÐt sù phï hîp cña kÕ ho¹ch ®· ®Æt ra vµ kÞp thêi ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch cho hîp lÝ. Ngoµi ra, th«ng tin kÕ to¸n cßn cho phÐp ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ cho phÐp nhÊt ®Þnh xem môc tiªu cã ®¹t ®­îc th«ng qua viÖc thùc hiÑn kÕ ho¹ch ®ã hay kh«ng. Th«ng tin kÕ to¸n cã 2 ®Æc ®iÓm chÝnh sau: + Lµ th«ng tin hai mÆt vÒ c¸c hiÖn t­îng kinh tÕ, tµi chÝnh trong 1 tæ chøc: T¨ng vµ gi¶m tµi s¶n, nguån vèn h×nh thµnh chi phÝ vµ kÕt qu¶. + Mçi th«ng tin kÕ to¸n ®Òu mang tÝnh chÊt ®Æc tr­ng lµ võa cã ý nghÜa th«ng tin võa cã ý nghÜa kiÓm tra. V× vËy c«ng t¸c kÕ to¸n ®ãng 1 vai trß quan träng trong hÖ thèng qu¶n lÝ kinh tÕ, trong viÖc ®iÒu hµnh c¸c tæ chøc kinh doanh vµ lµ 1 yÕu tè kh¸ch quan trong nÒn kinh tÕ x· héi. II.C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña kÕ to¸n: 1. Nguyªn t¾c gi¸ phÝ §Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña c¸c lo¹i tµi s¶n trong doanh nghiÖp th× ph¶i c¨n cø vµo gi¸ thùc tÕ mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó cã ®­îc tµi s¶n chø kh«ng ph¶n ¸nh theo gi¸ thÞ tr­êng. 2. Nguyªn t¾c thËn träng Nguyªn t¾c nµy ®Æt ra 2 yªu cÇu : ViÖc ghi t¨ng vèn chñ së h÷u chØ ®­îc thùc hiÖn khi cã chøng cø ch¾c ch¾n, cßn viÖc ghi gi¶m vèn chñ së h÷u ®­îc ghi nhËn ngay khi cã chøng cø cã thÓ. 3. Nguyªn t¾c phï hîp C¸c kho¶n chi phÝ ph¶i ®­îc tÝnh to¸n vµ khÊu trõ khái doanh thu khi trªn thùc thÕ c¸c kho¶n chi phÝ nµy g¾n liÒn víi doanh thu t¹o ra trong kú. 4. Nguyªn t¾c ghi nhËn doanh thu ChØ ghi nhËn doanh thu ®­îc h­ëng vµo thêi ®iÓm chuyÓn giao quyÒn së h÷u hµng ho¸, s¶n phÈm. 5. Nguyªn t¾c nhÊt qu¸n Trong c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i ®¶m b¶o tÝnh nhÊt qu¸n vÒ c¸c nguyªn t¾c chuÈn mùc, vÒ ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n gi÷a c¸c kú kÕ to¸n. NÕu cÇn thay ®æi th× ph¶i cã th«ng b¸o gióp ng­êi ®äc b¸o c¸o nhËn biÕt ®­îc. 6. Nguyªn t¾c kh¸ch quan  C¸c sè liÖu kÕ to¸n ph¶i cã ®ñ c¬ së ®Ó thÈm tra khi cÇn thiÕt, nã ph¶n ¸nh ®óng thùc tÕ ph¸t sinh cña c¸c nghiÖp vô kinh tÕ. 7. Nguyªn t¾c träng yÕu Ph¶i chó ý ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò, ®èi t­îng quan träng, cßn c¸c vÊn ®Ò nhá kh«ng quan träng th× cã thÓ gi¶i quyÕt theo chiÒu h­íng ®¬n gi¶n ho¸. 8. Nguyªn t¾c c«ng khai  B¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin quan träng liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ ®­îc c«ng khai theo ®óng quy ®Þnh. C¸c th«ng tin trong b¸o c¸o ph¶i râ rµng, dÔ hiÓu vµ thuËn tiÖn trong khi ®äc, ph©n tÝch. 9. Nguyªn t¾c r¹ch rßi gi÷a hai kú kÕ to¸n Yªu cÇu c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ë kú nµo th× ph¶n ¸nh vµo kú kÕ to¸n ®ã, kh«ng ®­îc h¹ch to¸n lÉn lén gi÷a kú nµy víi kú sau vµ ng­îc l¹i. III. c¸c nhiÖm vô vµ yªu cÇu cña h¹ch to¸n kÕ to¸n 1. NhiÖm vô - Ghi chÐp, ph¶n ¸nh sè hiÖn cã, t×nh h×nh lu©n chuyÓn vµ sö dông tµi s¶n, vËt t­, tiÒn vèn qu¸ tr×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng SXKD, t×nh h×nh sö dông kinh phÝ (nÕu cã) cña ®¬n vÞ. - KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch SXKD, kÕ ho¹ch thu chi tµi chÝnh, t×nh h×nh thu nép ng©n s¸ch nhµ n­íc, kiÓm tra vµ b¶o vÖ gi÷ g×n tµi s¶n, vËt t­, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp, ph¸t hiÖn ng¨n ngõa c¸c hµnh vi tham «, l·ng phÝ vi ph¹m chÕ ®é, thÓ lÖ, vi ph¹m chÝnh s¸ch tµi chÝnh. - Cung cÊp c¸c sè liÖu, tµi liÖu cho viÖc ®iÒu hµnh ho¹t ®éng SXKD, kiÓm tra vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng SXKD, ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh... nh»m cung cÊp c¬ së d÷ liÖu cho viÖc lËp, theo dâi thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®Ò ra. 2. Yªu cÇu - KÕ to¸n ph¶i chÝnh x¸c: V× mçi sè liÖu cña kÕ to¸n ®Òu g¾n víi quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm nghÜa vô cña nhiÒu ng­êi nhiÒu tæ chøc. - KÕ to¸n ph¶i kÞp thêi th«ng tin: KÕ to¸n cã kÞp thêi th× míi phôc vô thiÕt thùc cho c«ng t¸c ®iÒu hµnh qu¶n lý, tõ nh÷ng th«ng tin kÞp thêi ng­êi qu¶n lý sÏ cã nh÷ng quyÕt ®Þnh sím vµ ®óng ®¾n vÒ ph­¬ng h­íng kinh doanh cho doanh nghiÖp. - KÕ to¸n ph¶i ®Çy ®ñ: Cã ph¶n ¸nh ®­îc ®Çy ®ñ ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh th× kÕ to¸n míi cã thÓ cung cÊp nh÷ng th«ng tin tæng hîp vµ chÝnh x¸c vÒ t×nh h×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp. - KÕ to¸n ph¶i râ rµng dÔ hiÓu dÔ so s¸nh ®èi chiÕu: Do cã rÊt nhiÒu ®èi t­îng sö dông vµ cã tÝnh chÊt th«ng tin nªn c¸c chØ tiªu do kÕ to¸n cung cÊp cÇn ®­îc tr×nh bµy râ rµng dÔ hiÓu phï hîp víi kÕ ho¹ch ®Æt ra ®Ó ng­êi ®äc tiÖn cho viÖc ®èi chiÕu so s¸nh. IV. C¸c ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n: * Ph­¬ng ph¸p chøng tõ vµ kiÓm kª: 1. Chøng tõ - Chøng tõ kÕ to¸n lµ mét ph­¬ng ph¸p cña h¹ch to¸n kÕ to¸n chøng minh cho c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vµ h×nh thµnh theo thêi gian vµ ®Þa ®iÓm cô thÓ, lµ c¬ së ®Ó ghi sæ vµ tæng hîp sè liÖu kÕ to¸n còng nh­ x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc, c¸ nh©n cã liªn quan ®Õn nghiÖp vô kinh tÕ. 2. KiÓm kª - KiÓm kª lµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra trùc tiÕp t¹i chç nh»m x¸c ®Þnh chÝnh x¸c t×nh h×nh vÒ sè l­îng, chÊt l­îng, gi¸ trÞ cña c¸c lo¹i vÊt t­, tµi s¶n, tiÒn vèn hiÖn cã trong doanh nghiÖp. 2.1 C¸c lo¹i kiÓm kª: KiÓm kª ®­îc ph©n theo c¸c tiªu thøc sau: - Theo ph¹m vi vµ ®èi t­îng kiÓm kª. - Theo thêi gian tiÕn hµnh. 2.2 Thñ tôc vµ ph­¬ng ph¸p tiÕn hµnh kiÓm kª - Thñ tr­ëng ®¬n vÞ thµnh lËp ban kiÓm kª, kÕ to¸n tr­ëng h­íng dÉn nghiÖp vô vµ x¸c ®Þnh ph¹m vi cho ban kiÓm kª. - KiÓm kª hiÖn vËt. - KiÓm kª tiÒn göi ng©n hµng, c«ng nî. - Sau khi kiÓm kª, kÕt qu¶ ph¶i ®­îc ph¶n ¸nh vµo biªn b¶n kiÓm kª cã ®Çy ®ñ ch÷ ký cña ban kiÓm kª vµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm. *Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vµ x¸c ®Þnh gi¸ thµnh 1.TÝnh gi¸ - TÝnh gi¸ lµ ph­¬ng ph¸p th«ng tin vµ kiÓm tra vÒ sù h×nh thµnh vµ ph¸t sinh chi phÝ cã liªn quan ®Õn tõng lo¹i vËt t­, s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ dÞch vô. §©y chÝnh lµ ph­¬ng ph¸p dïng th­íc ®o gi¸ trÞ ®Ó biÓu hiÖn c¸c lo¹i tµi s¶n kh¸c nhau nh»m ph¶n ¸nh c¸c th«ng tin tæng hîp cÇn thiÕt cho c«ng t¸c qu¶n lý. 1.1 Yªu cÇu vµ nguyªn t¾c tÝnh gi¸ a. Yªu cÇu  - ChÝnh x¸c : Toµn bé chi phÝ ph¶i ®­îc ghi chÐp chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ theo tõng tµi s¶n - Cã thÓ so s¸nh ®­îc: Ph­¬ng ph¸p, néi dung tÝnh gi¸ ph¶i phï hîp gi÷a c¸c kú vµ ph¶i thèng nhÊt gi÷a c¸c ®¬n vÞ kh¸c nh»m cã thÓ so s¸nh ®­îc gi¸ trÞ cña c¸c lo¹i tµi s¶n cïng lo¹i. b. Nguyªn t¾c  - X¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ phï hîp - Ph©n lo¹i chi phÝ hîp lý - Lùa chän tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ hîp lý. + C«ng thøc ph©n bæ chi phÝ Tæng chi phÝ cÇn ph©n bæ Møc p.b CP cho tõng ®.t­îng = ´ Tiªu thøc p.b cho tõng ®.t­îng å tiªu thøc p.b cña tÊt c¶ c¸c ®. t­îng 1.2 Tr×nh tù tÝnh gi¸ mét sè ®èi t­îng chñ yÕu: a. Víi tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh: + Víi tµi s¶n ®­îc mua s¾m: Nguyªn gi¸ = Gi¸ mua (ghi trªn ho¸ ®¬n) + Chi phÝ vËn chuyÓn, l¾p ®Æt..... - NÕu doanh nghiÖp ¸p dông thuÕ khÊu trõ th×: Gi¸ mua = Gi¸ ghi trªn ho¸ ®¬n - ThuÕ GTGT + Tµi s¶n ®­îc x©y dùng míi: Nguyªn gi¸ = Gi¸ thùc tÕ (gi¸ quyÕt to¸n c«ng tr×nh) + C.phÝ tr­íc khi sö dông + Tµi s¶n ®­îc cÊp tÆng biÕu: Nguyªn gi¸ = Gi¸ ghi trong sæ cña ®¬n vÞ, tÆng, biÕu hay gi¸ thÞ tr­êng t¹i thêi ®iÓm nhËn TSC§ + Chi phÝ tr­íc khi sö dông + TSC§ nhËn gãp vèn liªn doanh, gãp cæ phÇn: Nguyªn gi¸ = Gi¸ do héi ®ång gi¸ quyÕt ®Þnh + Chi phÝ tr­íc khi sö dông b. Víi TSC§ v« h×nh: - Nguyªn gi¸ cña TSC§ v« h×nh ®­îc tÝnh b»ng chi phÝ thùc tÕ mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra bao gåm sè ph¶i chi tr¶ thùc tÕ vÒ thµnh lËp doanh nghiÖp, vÒ nghiªn cøu ph¸t triÓn, mua b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ. c. Víi TSC§ thuª tµi chÝnh: Nguyªn gi¸ = Tæng sè tiÒn nî ghi trªn hîp ®ång thuª - Tæng l·i thuª ph¶i tr¶ Gi¸ trÞ cßn l¹i = Nguyªn gi¸ - Gi¸ trÞ hao mßn (KhÊu hao luü kÕ) d. VËt liÖu nhËp kho: Gi¸ Gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n Chi phi Kho¶n chiÕt khÊu thùc tÕ = vµ c¸c kho¶n thuÕ ®­îc quy + thu - th­¬ng m¹i, gi¶m gi¸ nhËp ®Þnh vµo gi¸ vËt liÖu mua hµng mua e. VËt t­ chÕ biÕn hay thuª ngoµi gia c«ng: Gi¸ Gi¸ thùc tÕ Chi phÝ chÕ biÕn thùc tÕ = vËt liÖu xuÊt kho chÕ biÕn + hay nhËp hay thuª ngoµi chÕ biÕn chi phÝ thuª ngoµi f. VËt liÖu nhËn vèn liªn doanh hay cæ phÇn: Gi¸ thùc tÕ = Gi¸ do héi ®ång gi¸ x¸c ®Þnh ( hay lµ gi¸ tho¶ thuËn) g. TÝnh gi¸ vËt liÖu xuÊt kho: §èi víi doanh nghiÖp sö dông ph­¬ng ph¸p kiÓm kª th­êng xuyªn: Gi¸ trÞ hµng tån kho cuèi kú = Gi¸ trÞ hµng tån ®Çu kú + Gi¸ trÞ hµng nhËp trong kú - Gi¸ trÞ hµng xuÊt trong kú. Gåm c¸c ph­¬ng ph¸p sau: - Ph­¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr­íc (LIFO). Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc (FIFO). Ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh. Ph­¬ng ph¸p gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn. Ph­¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp. - Ph­¬ng ph¸p gi¸ h¹ch to¸n: Gi¸ vËt liÖu xuÊt kho sÏ ®­îc tÝnh theo gi¸ h¹ch to¸n, lµ ®¬n gi¸ ®­îc x©y dùng cho c¶ kú kÕ to¸n, ®Õn cuèi kú trªn c¬ së tËp hîp gi¸ trÞ c¸c lÇn nhËp kho trong kú sÏ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh theo gi¸ thùc tÕ. Khi ®ã gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho ®­îc tÝnh: Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho = Gi¸ h¹ch to¸n x hÖ sè gi¸ S gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú HÖ sè gi¸ = S gi¸ h¹ch to¸n cña vËt liÖu tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú 2.X¸c ®Þnh gi¸ thµnh TÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc cña kÕ to¸n nh»m tæng hîp chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó tõ ®ã cã c¬ së tÝnh gi¸ thµnh cho c¸c s¶n phÈm, lao vô hoµn thµnh, tõ ®ã gióp doang nghiÖp kiÓm so¸t ®­îc chi phÝ, x¸c ®Þnh ®­îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. - TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô hoµn thµnh theo c«ng thøc sau: Gi¸ thµnh Gi¸ trÞ Chi phÝ Gi¸ trÞ s¶n phÈm = s¶n phÈm dë dang + ph¸t sinh - s¶n phÈm dë dang hoµn thµnh ®Çu kú trong kú cuèi kú * Ph­¬ng ph¸p tµi kho¶n vµ ghi sæ kÐp 1. Ph­¬ng ph¸p tµi kho¶n Tµi kho¶n kÕ to¸n lµ ph­¬ng ph¸p ph©n lo¹i nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo tõng lo¹i tµi s¶n, nguån vèn nh»m ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc mét c¸ch th­êng xuyªn liªn tôc sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng tõng ®èi t­îng h¹ch to¸n kÕ to¸n. 1.1 KÕt cÊu cña tµi kho¶n KÕt cÊu chung cña tµi kho¶n ®­îc chia lµm hai bªn, mçi bªn ph¶n ¸nh mét chiÒu biÕn ®éng cña ®èi t­îng kÕ to¸n theo qui ­íc bªn tr¸i gäi lµ nî, bªn ph¶i gäi lµ cã vµ ®­îc biÓu diÔn ë d¹ng ch÷ T nh­ sau: Nî Tµi kho¶n Cã 1.2 HÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n thèng nhÊt Gåm cã 76 tµi kho¶n c©n ®èi, 7 tµi kho¶n lo¹i 0 ( hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp theo th«ng t­ sè: 89/2002/TT-BCC ngµy 9/10/2002) 1.3 Ph©n lo¹i tµi kho¶n vµ kÕt cÊu tµi s¶n a/ Tµi kho¶n ph¶n ¸nh tµi s¶n. b/ Tµi s¶n ph¶n ¸nh nguån h×nh thµnh. c/ Tµi kho¶n ph¶n ¸nh doanh thu vµ thu nhËp . ®/ Tµi kho¶n ph¶n ¸nh chi phÝ : Tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d­. e/ Tµi kho¶n x¸c ®Þnh kÕt qu¶: Tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d­. 2. Ghi sæ kÐp Lµ ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n nh»m ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña c¸c ®èi t­îng kÕ to¸n theo tõng nghiÖp vô khinh tÕ ph¸t sinh trong mèi liªn hÖ kh¸ch quan gi÷a chóng b»ng c¸ch ghi nî vµ ghi cã nh÷ng tµi kho¶n liªn quan víi sè tiÒn b»ng nhau. 2.1 C¸c quan hÖ ®èi øng tµi kho¶n Tæng tµi s¶n = Tæng nguån vèn 2.2 §Þnh kho¶n kÕ to¸n §Ó ghi chÐp ph¶n ¸nh nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vµo c¸c tµi kho¶n, ng­êi ta tiÕn hµnh x¸c ®Þnh tr­íc tµi kho¶n nµo ghi nî, tµi kho¶n nµo ghi cã víi sè tiÒn ghi nî, ghi cã lµ bao nhiªu. 2.3 T¸c dông cña ghi sæ kÐp - §¶m b¶o tÝnh c©n ®èi trong kÕ to¸n. - Th«ng qua quan hÖ ®èi øng viÖc ghi sæ cho thÊy sù vËn ®éng cña tõng ®èi t­îng kÕ to¸n, lµ c«ng cô ®¾c lùc ®Ó ph©n tÝch kinh tÕ doanh nghiÖp. 2.4 KiÓm tra viÖc ghi chÐp tµi kho¶n trªn kÕ to¸n §Ó kiÓm tra tÝnh c©n ®èi trong ghi sæ kÐp, chóng ta sö dông b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh hay cßn gäi lµ b¶ng c©n ®èi tµi kho¶n. * Ph­¬ng ph¸p tæng hîp vµ c©n ®èi kÕ to¸n Ph­¬ng ph¸p tæng hîp vµ c©n ®èi biÓu hiÖn th«ng qua hÖ thèng c¸c b¸o c¸o hiÖn nay: B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ( BiÓu mÉu sè B01- DN). B¶ng b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh ( BiÓu mÉu B02- DN). B¶ng b¸o c¸o lu©n chuyÓn tiÒn tÖ( BiÓu mÉu B03 -DN). ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. IV. C¸c lo¹i b¸o c¸o tµi chÝnh trong doanh nghiÖp 4.1 B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n (hay cßn gäi lµ b¶ng tæng kÕt tµi s¶n) lµ mét b¸o c¸o kÕ to¸n ph¶n ¸nh mét c¸ch tæng qu¸t t×nh h×nh tµi s¶n còng nh­ nguån h×nh thµnh cña c¸c ®¬n vÞ t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o: a/ Néi dung vµ kÕt cÊu: Gåm 2 phÇn: + PhÇn tµi s¶n: §­îc s¾p xÕp gåm: - PhÇn A: Tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n. - PhÇn B: Tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t­ dµi h¹n. + PhÇn nguån vèn ®­îc s¾p xÕp: PhÇn A: Nî ng¾n h¹n, nî dµi h¹n. PhÇn B: Vèn chñ së h÷u. b/ TÝnh chÊt: Tæng gi¸ trÞ phÇn tµi s¶n = Tæng gi¸ trÞ phÇn nguån vèn hay Tæng tµi s¶n = Nî ph¶i tr¶ + Vèn chñ së h÷u 4.2 B¶ng b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh B¶ng b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh lµ b¶ng sè liÖu ph¶n ¸nh kh¸i qu¸t t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ kinh doanh trong k× cña doanh nghiÖp, chi tiÕt cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c. a/ Néi dung vµ kÕt cÊu cña b¶ng: B¶ng b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng SXKD gåm cã 3 phÇn theo mÉu sè:B02- DN ban hµnh theo quy ®Þnh sè: 167/2000/Q§-BTC ngµy 25/10/2000 vµ ®­îc söa ®æi bæ xung theo TT sè: 98/2002/TT-BTC ngµy 9/10/2002 cña BTC. PhÇn 1: L·i, lç. PhÇn 2: T×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi nhµ n­íc. PhÇn 3: ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ, thuÕ GTGT ®­îc hoµn l¹i, thuÕ GTGT ®­îc gi¶m, thuÕ GTGT hµng b¸n néi ®Þa. 4.3 C¸c h×nh thøc sæ kÕ to¸n. Gåm c¸c h×nh thøc sau: a/ H×nh thøc nhËt ký sæ c¸i + §Æc ®iÓm H×nh thøc nµy chØ sö dông mét sæ kÕ to¸n duy nhÊt lµ nhËt ký sæ c¸i ®Ó ghi chÐp tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh võa theo thø tù thêi gian võa theo hÖ thèng. + Sæ kÕ to¸n sö dông. - Sæ kÕ to¸n tæng hîp - Sæ kÕ to¸n chi tiÕt ( Tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý cña tõng DN ) + Tr×nh tù ghi sæ Chøng tõ gèc sæ NhËt ký sæ c¸i sæ kÕ to¸n chi tiÕt sæ quü B¶ng tæng hîp chi tiÕt B¸o c¸o kÕ to¸n Ghi chó : Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu , kiÓm tra Hµng ngµy c¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc kÕ to¸n tiÕn hµnh vµo sæ nhËt ký sæ c¸i vµ vµo sæ kÕ to¸n chi tiÕt cã liªn quan. §èi víi nh÷ng chøng tõ liªn quan ®Õn tiÒn mÆt th× tr­íc tiªn sÏ chuyÓn cho thñ quü ®Ó ghi sæ quü. Cuèi ngµy thñ quü sÏ chuyÓn c¸c chøng tõ nµy ®Ó ghi vµo sæ nhËt ký sæ c¸i. Cuèi th¸ng kÕ to¸n c¨n cø vµo sè liÖu trªn c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó lËp b¶ng tæng hîp chi tiÕt. Sè liÖu trªn b¶ng tæng hîp chi tiÕt nµy sÏ so s¸nh víi sè liÖu trªn sæ nhËt ký sæ c¸i. NÕu ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c kÕ to¸n sÏ c¨n cø vµo sæ liÖu trªn sæ nhËt ký sæ c¸i ®Ó lËp b¸o c¸o kÕ to¸n . + §iÒu kiÖn ¸p dông §èi víi nh÷ng ®¬n vÞ cã Ýt tµi kh¶on khèi l­îng nghiÖp vô kh«ng nhiÒu Ýt lao ®éng kÕ to¸n vµ tr×nh ®é kÕ to¸n kh«ng cao b/ H×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chung + §Æc ®iÓm H×nh thøc kÕ to¸n nµy sö dông sæ nhËt ký chung ®Ó ghi chÐp tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo thø tù thêi gian vµ theo quan hÖ ®èi øng tµi kho¶n. Sau ®ã sè liÖu ë sæ nhËt ký chung ®­îc sö dông ®Ó ghi vµo sæ c¸i. + C¸c lo¹i sæ s¸ch. Sæ tæng hîp: Sæ nhËt ký chung Sæ c¸i c¸c tµi kho¶n Sæ kÕ to¸n chi tiÕt. + Tr×nh tù ghi sæ Chøng tõ gèc Sæ quü sæ kÕ to¸n chi tiÕt sæ NhËt ký chung B¶ng tæng hîp chi tiÕt Sæ c¸i B¶ng ®èi chiÕu sè ps B¸o c¸o kÕ to¸n Ghi chó : Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu , kiÓm tra Hµng ngµy c¨n cø vµo chøng tõ gèc kÕ to¸n vµo sæ quü nÕu chøng tõ ®ã liªn quan ®Õn tiÒn vµo c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt nÕu c¸c ®èi t­îng kÕ to¸n cÇn qu¶n lý cô thÓ chi tiÕt vµ vµo sæ nhËt kÝ chung. Sau ®ã c¨n cø vµo sè liÖu trªn sæ NKC ®Ó vµo sæ c¸i c¸c tµi kho¶n. Cuèi k× kÕ to¸n sÏ lËp b¶ng tæng hîp chi tiÕt c¨n cø vµo sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n chi tiÕt, sè liÖu trªn b¶ng tæng hîp chi tiÕt sÏ ®­îc ®èi chiÕu víi sæ c¸i tõ sè liÖu cña sæ c¸i kÕ to¸n sÏ lËp b¶ng ®èi chiÕu sè ph¸t sinh vµ nÕu sè liÖu gi÷a b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh, b¶ng tæng hîp chi tiÕt lµ phï hîp víi nhau th× kÕ to¸n sÏ c¨n cø vµo sè liÖu 2 b¶ng nµy ®Ó lËp b¸o c¸o kª to¸n c H×nh thøc chøng tõ ghi sæ d.H×nh thøc nhËt kÝ chøng tõ VI. Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña doanh nghiÖp theo h×nh thøc kÕ to¸n ®· ®­îc ¸p dông: Tæ chøc kÕ to¸n lµ vÊn ®Ò quan träng hµng ®Çu cña c«ng t¸c qu¶n lý trong doanh nghiÖp. C«ng t¸c kÕ to¸n ®­îc tæ chøc mét c¸ch khoa häc sÏ ®¶m b¶o ®¹t hiÖu qu¶ cao trong h¹ch to¸n, gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng qu¶n lý trong doanh nghiÖp. C«ng viÖc tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n chÝnh lµ viÖc s¾p xÕp nh©n sù ®Ó khai th¸c tèt nhÊt kh¶ n¨ng cña kÕ to¸n viªn. §Ó tæ chøc bé m¸y cña kÕ to¸n ®¹t hiÖu qu¶ ph¶i dùa vµo c¬ cÊu, lo¹i h×nh s¶n xuÊt, yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp, tr×nh ®é cña nh©n viªn kÕ to¸n. Tuú theo tõng ®¬n vÞ mµ tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n ®­îc thùc hiÖn theo h×nh thøc sau: 5.1 Tæ chøc theo h×nh thøc tËp trung Toµn bé c«ng viÖc ghi chÐp vµ tæng hîp ®­îc thùc hiÖn ë phßng kÕ to¸n cña doanh nghiÖp, cßn c¸c bé phËn kh¸c chØ thùc hiÖn c«ng t¸c b¸o sæ. 5.2 Tæ chøc theo h×nh thøc ph©n t¸n C«ng viÖc h¹ch to¸n ®­îc ph©n c«ng cho c¸c bé phËn thùc hiÖn phÇn lín, cßn phßng kÕ to¸n chñ yÕu thùc hiÖn c«ng viÖc tæng hîp ®Ó cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. H×nh thøc nµy ¸p dông cho doanh nghiÖp lín, ho¹t ®éng trªn nhiÒu lÜnh vùc. Mçi kÕ to¸n viªn sÏ thùc hiÖn mét hay mét sè phÇn kÕ to¸n nhÊt ®Þnh d­íi sù ph©n c«ng ®iÒu khiÓn cña kÕ to¸n tr­ëng. KÕ to¸n tr­ëng cã tr¸ch nhiÖm ®iÒu hµnh toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n trong ®¬n vÞ vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt vÒ th«ng tin kÕ to¸n ph¶n ¸nh. ch­¬ng Ii vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n vµo c«ng t¸c kÕ to¸n doanh nghiÖp XÝ nghiÖp than T©n LËp lµ mét ®¬n vÞ kinh doanh h¹ch to¸n ®éc lËp. H×nh thøc khai th¸c chñ yÕu lµ khai th¸c HÇm lß, vËn chuyÓn than ra C¶ng, xuÊt khÈu, xuÊt than cho c¸c nhµ m¸y.... * H×nh thøc kÕ to¸n C«ng ty ®ang ¸p dông: H×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chøng tõ: TËp hîp vµ hÖ thèng ho¸ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo bªn Cã cña tµi kho¶n, kÕt hîp víi viÖc ph©n tÝch c¸c nghiÖp vô kinh tÕ theo c¸c tµi kho¶n ®èi øng “Nî”. KÕt hîp chÆt chÏ viÖc ghi chÐp nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, theo tr×nh tù thêi gian víi viÖc hÖ thèng ho¸ c¸c nghiÖp vô theo néi dung kinh tÕ. KÕt hîp gi÷a h¹ch to¸n tæng hîp víi chi tiÕt trªn cïng 1 sæ kÕ to¸n vµ trong cïng 1 qu¸ tr×nh ghi chÐp. * Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n: Theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn, trÞ gi¸ xuÊt kho tÝnh theo ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn, h¹ch to¸n thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ. Sè liÖu tÝnh ®Õn hÕt ngµy 31/12/2005 nh­ sau: TiÒn mÆt: 85.000 TiÒn g­ñi ng©n hµng: 315.000 Ph¶i thu cña kh¸ch hµng: 100.000 T¹m øng: 45.000 Hµng mua ®ang ®i ®­êng: 85.000 Nguyªn vËt liÖu: 105.000 C«ng cô, dông cô: 65.000 Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang: 55.000 Thµnh phÈm: 65.000 Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh: 285.000 Hoa mßn TSC§: 65.000 Nî ng¾n h¹n: 115.000 Ph¶i tr¶ ng­êi b¸n: 55.000 Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn: 75.000 Nî dµi h¹n: 85.000 Nguån vèn kinh doanh: 465.000 Lîi nhuËn ch­a ph©n phèi: 65.000 Quü khen th­ëng phóc lîi: 75.000 QuÜ ®Çu t­ ph¸t triÓn: 185.000 Trong th¸ng 1/2006 cã c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh nh­ sau: ( §VT: 1.000® ) 1. NhËp kho 200 m3 gç cña l©m tr­êng U«ng BÝ víi gi¸ ho¸ ®¬n lµ 120.000®/m3 (ThuÕ suÊt thuÕ GTGT 10% ) ch­a thanh to¸n cho ng­êi b¸n. 2. Rót tiÒn göi ng©n hµng vÒ nhËp quÜ tiÒn mÆt sè tiÒn lµ: 150.000 3. Kh¸ch hµng thanh to¸n tiÒn vËn chuyÓn than xuÊt khÈu th¸ng tr­íc b»ng tiÒn göi ng©n hµng: 105.000 4. C«ng ty trang bÞ cho phßng kÕ to¸n thèng kª 03 m¸y vi tÝnh trÞ gi¸: 26.000 5. Mua 1.000 lÝt x¨ng dÇu cña XN vËt t­ vËn t¶i Hßn Gai lµ 7.000 ( ThuÕ suÊt 10%) tr¶ b»ng tiÒn göi ng©n hµng. 6.KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh trÝch trong th¸ng 3/2006: Bé phËn qu¶n lý: 30.000 Ph©n x­ëng khai th¸c sè I: 40.000 7. TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ CNV th¸ng 2/2006 Bé phËn qu¶n lý: 50.000 Bé phËn qu¶n lý ph©n x­ëng: 8.000 C«ng nh©n trùc tiÕp ph©n x­ëng khai th¸c sè I 90.000 8. TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tØ lÖ quy ®Þnh 9. XuÊt 120m3 gç ®Ó chèng lß cho ph©n x­ëng khai th¸c sè I. BiÕt tån kho lµ 100 m3 ®¬n gi¸ 110.000®/m3 10. TiÒn c­íc vËn chuyÓn than di nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn 10.000 tÊn ®¬n gi¸ 50.000 ®/tÊn ( Gi¸ trªn ch­a bao gåm thuÕ GTGT 5%) Kh¸ch hµng cßn nî l¹i. 11. C«ng ty ®­a xe «t« cña ph©n x­ëng vËn t¶i ®i söa ch÷a víi gi¸ trÞ quyÕt to¸n ®­îc duyÖt lµ 130.000 ( §· bao gåm c¶ thuÕ GTGT 5% ) Ch­a thanh to¸n tiÒn. 12. Thanh to¸n tiÒn vËn chuyÓn than vµ lÖ phÝ C¶ng: 30.000 13. TiÒn n­íc ph¶i tr¶ 10.000 trong ®ã thuÕ GTGt 10% tÝnh cho bé phËn qu¶n lý 3.000. Ph©n x­ëng khai th¸c sè I 7.000 14. XuÊt kho 1 sè CCDC phôc vô cho ph©n x­ëng söa ch÷a 7.000 15. C«ng ty ®­îc ng­êi mua ®­îc ng­êi mua tr¶ tiÒn c­íc vËn chuyÓn b¾ng TGNH vµ C«ng ty dïng kho¶n tiÒn nµy tr¶ nî vay ng¾n h¹n 50.000 16. TiÒn than thiÕu ph¶i thu trong th¸ng: 5.000 17. Chi quü phóc lîi b»ng TGNH: 7.000 18. Tr¶ l·i vay th¸ng 2/2006 8.500 b»ng TGNH 19. Chi phÝ kh¸c ph¶ tr¶ b»ng tiÒn mÆt : 10.000 tÝnh cho bé phËn qu¶n lý 20. Vay ng¾n h¹n ®Ó tr¶ nî ng­êi b¸n 40.000 C¨n cø vµo sè liÖu ph¸t sinh kÕ to¸n tiÕn hµnh h¹ch to¸n kÕ to¸n: