Tổ chức môi trường giáo dục nhằm phát huy tính tích cực cho trẻ 4 – 5 tuổi trong hoạt động tạo hình

vµ tÝch cùc ho¹t ®éng s¸ng t¹o cña trÎ 2. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu: Tõ nh÷ng néi dung trªn, t«i ®· tiÕn hµnh sö dông nh÷ng ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu lÝ luËn vµ thùc tiÔn ®Ó t×m hiÓu thùc tr¹ng cña viÖc tæ chøc m«i tr­êng gi¸o dôc cho trÎ 4 – 5 tuæi trong ho¹t ®éng t¹o h×nh 2.1. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu lÝ luËn §äc ph©n tÝch, tæng hîp kh¸i qu¸t c¸c tµi liÖu lÝ luËn cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi nh»m x©y dùng c¬ së lÝ luËn cho viÖc tæ chøc m«i tr­êng gi¸o dôc nh»m ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña trÎ mÉu gi¸o 4 – 5 tuæi trong ho¹t ®éng t¹o h×nh cña theo ch­¬ng tr×nh ®æi míi. 2.2 C¸c ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu thùc tiÓn A. Ph­¬ng ph¸p ®µm tho¹i:- - Trß chuyÖn víi gi¸o viªn ®Ó t×m hiÓu nhËn thøc cña gi¸o viªn vÒ viÖc tæ chøc ho¹t ®éng t¹o h×nh vµ tæ chøc m«i tr­êng gi¸o dôc cho trÎ trong ho¹t ®éng t¹o h×nh. Trß chuyÖn víi gi¸o viªn, chia sÎ v­íng m¾c, kh¶ n¨ng truyÒn ®¹t vµ c¸ch t¹o m«i tr­êng ho¹t ®éng g©y hÊp dÉn cho trÎ. - Trß chuyÖn cïng trÎ ®Ó ph©n tÝch tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng cña trÎ trong ho¹t ®éng t¹o h×nh. B. Ph­¬ng ph¸p thèng kª: B»ng phiÕu c©u hái ( an kÐt) T«i x©y dùng mÉu phiÕu ®iÒu tra c©u hái (xem phô lôc) vÒ viÖc tæ chøc m«i tr­êng gi¸o dôc nh»m ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña trÎ trong ho¹t ®éng t¹o h×nh. Sau ®ã göi ®Õn c¸n bé qu¶n lý vµ 20 gi¸o viªn d¹y ë líp mÉu gi¸o 4 -5 tuæi cña tr­êng mÇm non T¶n Viªn – Ba V× - Hµ Néi C. Ph­¬ng ph¸p quan s¸t s­ ph¹m: Víi ®Ò tµi: “Tæ chøc m«i tr­êng gi¸o dôc nh»m ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o cho trÎ mÉu gi¸o 4 – 5 tuæi trong ho¹t ®éng t¹o h×nh”. T«i tiÕn hµnh ph­¬ng ph¸p nµy chñ yÕu quan s¸t c¸c ho¹t ®éng trong c¸c giê häc t¹o h×nh vµ c¸c ho¹t ®éng trong c¸c giê häc t¹o h×nh vµ c¸c ho¹t ®éng ngoµi giê häc, quan s¸t m«i tr­êng gi¸o dôc cña ho¹t ®éng t¹o h×nh. * Néi dung quan s¸t: T«i tiÕn hµnh quan s¸t trong cac giê häc ve, xÐ, c¾t d¸n, nÆn…vµ trong c¸c giê ch¬i trong nhiÒu ngµy ®èi víi c¸c ch¸u mÉu gi¸o nhì thuéc tr­êng mÇm non trªn. Sau qu¸ tr×nh quan s¸t vµ nghi chÐp c¸c giê ho¹t ®éng chung cã träng t©m lµ ho¹t ®éng t¹o h×nh cña trÎ 4 – 5 tuæi, t«i t×m hiÓu vµ nhËn xÐt vÒ: NhËn thøc, høng thó, tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng cña trÎ trong giê häc Kh¶ n¨ng biÓu lé c¶m xóc cña trÎ. Kh¶ n¨ng sö dông c¸c ph­¬ng thøc t¹o h×nh, c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn c¶m ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ®Þnh t¹o h×nh cña trÎ. * C¸ch lùa chä ph­¬ng ph¸p ®Ó tæ chøc c¸c h×nh thøc ho¹t ®éng t¹o h×nh cña gi¸o viªn. D. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu s¶n phÈm cña trÎ:Sau khi dù giê c¸c líp mÉu gi¸o nhì, t«i tiÕn hµnh thu thËp s¶n phÈm cña trÎ ®Ó ph©n tÝch møc ®é nhËn thøc, høng thó còng nh­ tÝnh tÝch cùc cña trÎ ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c ho¹t ®éng cña s¶n phÈm t¹o h×nh. E.Ph­¬ng ph¸p thùc nghiÖm s­ ph¹m: TiÕn hµnh thùc nghiÖm hÖ thèng m«i tr­êng gi¸o dôc ®· ®­îc tæ chøc nh»m kiÓm chøng tÝnh ®óng ®¾n cña gi¶ thuyÕt khoa häc cña ®Ò tµi: F. Ph­¬ng ph¸p sö dông to¸n thèng kª: Xö lÝ sè liÖu ®iÒu tra vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc tÕ. III. tiªu chuÈn vµ thang ®¸nh gi¸: §¸nh gi¸ vÖ mùc ®é tÝch cùc cña trÎ: Sè yªu cÇu vµ ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng t¹o h×nh cho trÎ mÇm non -> §¸nh gi¸ ®Ó t¹o ra bÇu kh«ng khÝ hiÓu lÉn nhau cña gi¸o viªn víi trÎ. G©y høng thó ®éng viªn ho¹t ®éng c¶u trÎ. CÇn ®¸nh gi¸: + Néi dung + Ph­¬ng ph¸p cña gi¸o viªn + §¸nh gi¸ vÒ trÎ Môc ®Ých: + §¸nh gi¸ ®Õ xem xÐt hiÖu qu¶ cña viÖc truyÒn ®¹t cho trÎ kiÕn thøc, båi d­ìng c¶m thô NT cña trÎ ë møc ®é + T¹o cho trÎ niÒm tù tin vµ s½n sµng, sù h¨ng h¸i tíi tÝch cùc tham gia + T¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ häc hái c¸c KN vµ giao tiÕp b»ng nh÷ng t¹o h×nh + Gióp trÎ nhËn ra vµ hiÓu gi¸ trÞ cña h×nh ®éc ®¸o, h×nh ®a d¹ng + T¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ nh×n nhËn métc c¸ch kh¸ch quan h¬n vÒ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh. + Thóc ®Èy sù tiÕn bé cña trÎ vµ gi¸o tr×nh nhËn thøc nãi chung cña ho¹t ®éng t¹o h×nh nãi riªng Theo gi¶ thuyÕt: nÕu gi¸o viªn t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p tæ chøc m«i tr­êng gi¸o dôc ph¸t huy ®­îc tÝnh tÝch cùc cña trÎ trong ho¹t ®éng t¹o h×ng sÏ gióp ph¸t triÓn kh¶ n¨ng ho¹t ®éng t¹o h×nh cña trÎ. §Ó ®¸nh gi¸ ®­îc hiÖu qu¶ c¸c t¸c ®éng sù ph¹m trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu th× chóng ph¶i ®¸nh gi¸ ®­îc møc ®é tÝch cùc cña trÎ trong ho¹t ®éng t¹o h×nh vµ xem xÐt møc ®é ¶nh h­ëng cña nã tíi kh¶ n¨ng t¹o h×nh. Do v©y, t«i xem xÐt theo nhiÒu oh­¬ng tiÖn kh¸c nhau b»ng nhiÒu ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau nh­: * BiÓu hiÖn bªn ngoµi qua c¸c hµnh vi: hµnh ®éng, t¸cphong, t­ thÐ trong t¹o h×nh, vÎ mÆt, ph¶n ¸nh tr­íc t¸c ®éng ®èi t­îng quan s¸t miªu t¶. * C¸c c©u nãi trÎ ph¸t ra trong qu¸ tr×nh quan s¸t, c¸c c©u tr¶ lêi... * Xem xÐt tÝnh tÝch cùc cña trÎ qua xu h­íng vµ møc ®é g¾n bã cña nã víi néi dung t¹o h×nh nµo ®ã hay ph­¬ng thøc nµo ®ã. Qua ®ã kiÓm tra th¸i ®é cña trÎ. Qua kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng t¹o h×nh (4 m¶ng cã møc høng thó kh¸c nhau) B¶ng 1: Møc ®ä tÝch cùc cña trÎ trong ho¹t ®éng t¹o h×nh BiÓu hiÖn theo c¸c møc ®é TÝnh tÝch cùc cao TÝnh tÝch cùc b×nh th­êng TÝnh tÝch cùc Ýt Kh«ng tÝch cùc Hµnh vi Vui s­íng, vç tay reo lªn khi vÏ ®­îc chi tiÕt míi. TËp trung vµo ho¹t ®éng quªn biÕt hÕt sù cã mÆt cña nh÷ng ng­êi xung quanh. Ch¨mchó quan s¸t ®Çu ngÈng cao l¾ng nghe, m¾t më to quan s¸t. MiÖng nãi vÒ néi dung khi vÏ. Cã tËp trung vao quan s¸t thùc hiÖn nhËn xÐt. kh«ng chó ý quay ang trªn b¹n, nghÞch bót giÊy vÏ miÔn c­ìng kh«ng thÝch thó Lêi nãi TrÎ nãi to reo lªn khi vÏ nh÷ng ®iÒu trÎ biÕt. TrÎ rÊt thÝch hái c« vÒ nh÷ng ®èi t­îng mµ trÎ chó ý kh¸m ph¸ TrÎ tr¶ lêi c« g¶i thÝch biÓu lé sù suy nghÜ vµ t×nh c¶m cña nã. Tham gia ®¸nh gi¸ s¶n phÈm, nhËn xÐt s¶n phÈm. Ch¨m chó vµo quan s¸t. Th¸i ®é nghiªm tóc vaang lêi. vÏ mÆt b×nh th­êng. Kh«ng tËp trung chó ý trong qu¸ tr×nh quan s¸t miªu t¶ vµ nhËn xÐt c¸c s¶n phÈm. Tham gia ho¹t ®éng thê ¬. Th¸i ®é Vui vÎ hµo høng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, reo lªn khi ph¸t hiÖn nh÷ng ®iÒu míi l¹. Chó ý nhËn xÐt s¶n phÈm t¹o h×nh Tham gia ho¹t ®éng cïng c¸c b¹n. NÐt mÆt vui vÎ, cã nh÷ng c©u nãi cô thÓ hiÖn sù vui s­íng. Ch¨m chó vµo quan s¸t. Th¸i ®é nghiªm tóc v©ng lêi. Vöe mÆt b×nh th­êng Kh«ng tËp trung chó ý trong qu¸ tr×nh quan s¸t miªu t¶ vµ nhËn xÐt c¸c s¶n phÈm. Tham gia ho¹t ®éng thê ¬. KÕt qu¶ ho¹t ®éng t¹o h×nh cã nhiÒu ý t­ëng míi l¹. Cïng mét thêi gian cã thÓ vÏ 2 trang. Néi dung vÏ Bè côc s¶n phÈm t­¬ng ®èi hîp lý. Mµu phï hîp víi néi dung Néi dung Ýt phong phó. Hon thµnh ®­îc s¶n phÈm cña m×nh Bè côc trang ch­a c©n ®èi. Néi dung th­êng gièng b¹n bªn c¹nh. Cïng kh«ng gian nh­ng chu­a hoµn thµnh s¶n phÈm cña m×nh §Ó kiÓm tra møc ®é tÝch cùc cña trÎ lµ mét vi­Öc lµm hÕt søc phøc t¹p vµ khã kh¨n. Nªn ngoµi thang ®¸nh g¸i ë trªn chóng ta cßn dùa vµo thêi gian trÎ tËp trung chó ý tÝch cùc ho¹t ®éng, tèc ®é ho¹t ®éng cña ttrÎ. Tuy nhiªn, thêi gian chØ lµ tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ bæ trî. B¶ng 2: Møc ®é tÝch cùc cña trÎ trongho¹t ®éng t¹o h×nh ( trªn tiªt häc) Sè thø tù Thêi gian ho¹t ®éng (phót) ph©n lo¹i ho¹t ®éng 1 20-25 TÝch cùc cao 2 15-20 TÝch cùc b×nh th­êng 3 10-15 TÝch cùc Ýt 4 5-10 Kh«ng tÝch cùc §¸nh gi¸ vÒ h×nh thøc thÓ hiÖn: * Tranh vÏ - Lo¹i yÕu: §­êng nÐt vÏ rêi r¹c, h×nh vÏ kh«ng râ rµng, cßn mang tÝnh ghÐp mÇu sö dông mét c¸ch v« ý thøc, bè côc kh«ng c©n ®èi víi tê giÊy. - Lo¹i trung b×nh: §­êng nÐt râ rµng, h×nh vÏ ch­a mang tÝnh khu«n mÉu ®å ho¹. Bè côc n»m trªn ®­êng th¼ng ngang. - Lo¹i kh¸: §õ¬ng nÐt liÒn m¹ch, b­íc ®Çu biÕt sö dông bè côc h×nh vÏ ®­îc bæ sung thªm mét sè chi tiÕt gièng víi h×nh ¶nh thËt. - Lo¹i xuÊt s¾c: H×nh ¶nh cã nh÷ng nÐt cô thÓ. B­íc ®Çu biÕt sö dông bè côc thÓ hiÖn chiÒu s©u kh«ng gian * H×nh nÆn - Lo¹i yÕu: NÆn h×nh bÑt c¸c chi tiÕt th«, kh«ng cã tû lÖ t­¬ng dèi phï hîp gi÷a c¸c bé phËn, kh«ng cã sù dÝnh kÕt. - Lo¹i trung b×nh: H×nh nÆn th­êng cã d¹ng h×nh trßn, tû lÖ c¸c bé phËn ch­a phï hîp, kü thuËt g¾n ghÐp cßn ch­a tèt, dª bong r¬i. - Lo¹i kh¸:H×nh t­îng trßn ®Çy, tû lÖ cña c¸c bé phËn t­¬ng ®èi phï hîp. B­íc ®©ï cã ®Æc trung riªng næi bËt cña tõng vËt cô thÓ, kü thuËt g¾n ghÐp tèt. - Lo¹i xuÊt s¾c: T­îng cã ®Æc tr­ng næi bËt cña vËt cô thÓ, tû lÖ c¸c bé phËn c¬ b¶n vµ chi tiÕt hµi hoµ. Kü thuËt g¾n ghÐp khÐo lÐo. * Tranh xÐ d¸n: - Lo¹i yÕu: Cac m¶ng h×nh khån râ rµng, tû lÖ kÝch th­íc kh«ng c©n ®èi, kh«ng cã sù phËn biÖt gi÷a c¸c bé phËn chÝnh vµ c¸c chi tiÕt phô. C¸c m¶ng mµu mang tÝnh ch¾p ghÐp, kh«ng hµi hoµ, h×nh ¶nh mang tÝnh ®¬n lÎ, rêi r¹c - Lo¹i trung b×nh: C¸c h×nh xÕp b­íc ®Çu cã sù gÇn gòi víi h×nh ¶nh cña c¸c sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶. Ch­a cã sù ph©n biÖt gi÷a c¸c chi tiÕt chÝnh phô. CÊu tróc ch­a hîp lý, mÇu s¾c ch­a phô hîp víi ý ®å t¹o h×nh. - Lo¹i kh¸: C¸c m¶ng hnhf ®­îc s¾p xÕp t­¬ng ®èi hîp lý, b­íc ®Çu cã sù ph©n biÖt c¸c chi tiÕt chÝnh phô, mÇu s¾c phèi hîp hµi hoµ. - Lo¹i xuÊt s¾c: H×nh xÐ t­¬ng ®èi mÒm m¹i, cã m¶ng lín vµ c¸c chi tiÕt nhá thÓ hiÖn nÕt ®éc ®¸o cña ®èi t­îng miªu t¶. cã mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh phËn trong bè côc chung. 3.KÕt qu¶ nghiªn cøu thùc tr¹ng: KÕt qu¶ ®iÒu tra gi¸o viªn nh­ sau: Chóng t«i tiÕn hµnh ®iÒu tra 20 gi¸o viªn d¹y mÉu gi¸o bÐ ë 2 tr­êng trªn Cô thÓ kÕt qu¶ phÇn néi dung ®iÒu tra nh­ sau: Ho¹t ®éng t¹o h×nh cã vai trß g× trong gi¸o dôc trÎ ë tr­êng mÇm non? B¶ng 3 ViÖc tæ chøc H§TH cho trÎ mÇm non RÊt cÇn thiªt CÇn thiÕt B×nh th­êng Kh«ng cÇn thiÕt Sè phiÕu (30) 26 4 0 0 % 87 13 0 0 - Nh×n vµo b¶ng trªn ta thÊy ~87% gi¸o viªn ®Òu cho r»ng viÖc tæ chøc ho¹t ®éng t¹o h×nh cho trÎ ë tr­êng mÇm non lµ rÊt cÇn thiÕt, cßn ~13% cho r»ng viÖc tæ chøc h¹ot ®éng t¹o h×nh cho trÎ lµ cÇn thiÕt. Nh­ vËy gi¸o viªn ®· nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ vai trß cña ho¹t ®éng t¹o h×nh. b.Ho¹t ®éng t¹o h×nh cã ¶nh h­ëng nh­ thÕ nµo tíi sù ph¸t triÓn cña trÎ mÇm non? - 30 gi¸o viªn (100%) cho r»ng: cÇn tæ chøc ho¹t ®éng t¹o h×nh cho trÎ v× m«n häc nµy gióp cho trÎ n¾m ®­îc c¸i hay, c¸i ®Ñp ph¸t triÓn trÝ t­ëng t­îng ãc s¸ng t¹o vµ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng ®éc lËp cña trÎ trong ho¹t ®éng ®éc lËp cña trÎ trong ho¹t ®éng vÏ, nÆn, xÐ d¸n...phèi hîp víi c¸c ho¹t ®éng kh¸c nh»m gióp trÎ t¸i t¹o tËp t¸i hiÖn theo mÉu råi t¸i t¹o theo trÝ nhí vµ dÇn dÇn ®i tíi miªu t¶ trªn c¬ së ho¹t ®éng tÝch cùc cña t­ëng t­îng, s¸ng t¹o kh¶ n¨ng ®éc lËp x©y dùng vµ thùc hiÖn ý ®å t¹o h×nh lµm nÒn t¶ng cho c¸c cÊp häc theo cña trÎ. c. H·y cho biÕt c¸ch tæ chøc m«i tr­êng gi¸o dôc cã ¶nh h­ëng tíi tõng tiÕt häc vµ ho¹t ®éng t¹o h×nh nh­ thÕ nµo? Ho¹t ®éng cña trÎ TiÕt mÉu §Ò tµi ý thÝch Ngoµi tiÕt häc M«i tr­êng gi¸o dôc 15 50% 23. 77% 25 83% 30 100% §å dïng - ®å ch¬i 9 30% 12 40% 25 83% 12 40% Kh«ng gian ho¹t ®éng 27 90% 23 76% 21 70% 24 80% C¸c tæ chøc h­íng dÉn cña gi¸o viªn 30 100% 15 50% 9 30% 12 40% Nh×n vµo b¶ng trªn ta thÊy ®a sè c¸c gi¸o viªn ®¸nh gi¸ cao sù ¶nh h­ën cña m«i tr­êng gi¸o dôc ®Õn c¸c ho¹t ®éng t¹o h×nh; cßn ®å dïng ®å ch¬i gi¸o viªn còng cho r»ng nã cã ¶nh h­ëng ®Õn viÖc thùc hiÖn nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh vµo s¶n phÈm vµ ph¶n ¸nh mét c¸ch chÝnh x¸c ®å dïng - ®å ch¬i mµ cã ®­îc tiÕp thu qua c¸c ho¹t ®éng kh¸c. Cßn 100% gi¸o viªn cho r»ng viÖc h­íng dÉn cña c« sÐ mang l¹i ch trÎ cã nh÷ng bµi tËp ®Ñp. d.Nh÷ng biÓu hiÖn tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng (hoÆc kh«ng tÝch cùc) mµ chØ nhËn thÊy? BiÓu hiÖn cña tÝnh tÝch cùc Sè phiÕu % BiÓu hiÖn cña tÝnh kh«ng tÝch cùc Sè phiÕu %33 Vui vÎ 22 73 Buån ngñ 8 27 Ch¨m chó 20 67 Thê ¬ 10 33 Vç tay ®Ëp xuèng bµn 15 50 Nh×n ra ngoµi 15 50 Võa H§ võa nãi 25 83 Lµm viÖc riÒn 5 17 Say s­a nghe c« nãi 18 60 Quay sang trªu b¹n 12 40 C­êi hín hë 24 80 Nãi chuyÖn tù do 6 20 - Nh×n vµo b¶ng trªn ta nhËn thÊy rõng trÎ em rÊt ch¨m chó nghe c« vµ høng thó tham gia vµo ho¹t ®éng vµ thÓ hiÖn t×nh c¶m lu«n vµo trong s¶n phÈm cña m×nh. §iÒu ®ã chøng tá tÊt c¶ c¸c gi¸o viªn ®Òu n½m v÷ng vÒ vai trß cña m«i tr­êng ho¹t ®éng ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña trÎ. Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã vÉn cßn mét sè trÎ ch­a tÝch cùc tham gia ho¹t ®éng hoÆc cã lµm nh­ng cßn kh«ng tËp trung. Mét sè yÕu tè n÷a mµ trÎ ch­a tÝch cùc ®ã lµ vèn kinh nghiÖm vµ kh¶ n¨ng t¹o h×nh cña trÎ cã h¹n, do vËy c« gi¸o cÇn ph¶i rÌn luyÖn th­êng cho trÎ ngµy tõ khi cßn nhá. e.Nh÷ng khã kh¨n cña gi¸o viªn khi tæ chøc m«i tr­êng gi¸o dôc cho trÎ ho¹t ®éng t¹o h×nh. Qua c©u hái trªn hÇu hÕt c¸c gi¸o viªn gÆp khã kh¨n trong viÖc t¹o vèn kinh nghiÖm cho trÎ v× kh¶ n¨ng nhËn thøc cña m«i trÎ ®Òu kh¸c nhau, vÒ c¬ së vËt chÊt cña tõng tr­êng còng ®­îc trang bÞ kh¸c nhau, nªn viÖc t¹on m«i tr­êng gi¸o dôc cho trÎ ho¹t ®éng lµ mét viÖc lµm kh«ng dÔ ®èi víi gi¸o viªn. vµ métkhã kh¨n lín nh¸t chiÕm 60% sè gi¸o viªn cho r»ng ®ã lµ n¨ng lùc t¹o h×nh cña c¸c gi¸o viªn h¹n chÕ. NhËn xÐt: - Qua ph©n tÝch phiÕu ®iÒu tran gi¸o viªn mÇm non cho thÊy, nh×n chng c¸c gi¸o viªn mÇm non nhËn thøc ®óng vÒ vai trß cña viÖc tæ chøc ho¹t ®éng t¹o h×nh cho trÎ mÇm non. HÇu hÕt c¸c c« ®Òu n¾m v÷ng c¸c ho¹t ®éng t¹o h×nh cÇn tæ chøc cho trÎ ë tr­êng mÇm non, n¾m ®­îc c¸c h×nh thøc tæ chøc vµ c¸c ph­¬ng ph¸p tæ chøc ho¹t ®éng t¹o h×nh cho trÎ. C¸c gi¸o viªn ®· chó träng ®Õn vèn kinh nghiÖm cña trÎ, ®å dïng häc liÖu trÎ cho trÎ ho¹t ®éng. §ã lµ nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o, tù chñ ®éc lËp cña trÎ. - §Ó cho trÎ høng thó h¬n n÷a gi¸o viªn cÇn ®­a yÕu tè ch¬i vµo ho¹t ®éng t¹o h×nh... båi d­ìng cho trÎ kh¶ n¨ng t­ëng t­îng, s¸ng t¹o vµ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng ®éc lËp trong ho¹t ®éng vÏ,n¨n, xÐ d¸n...phèi hîp víi c¸c ho¹t ®éng kh¸c nh»m gióp trÎ tËp t¸i hiÖn theo mÉu råi t¸i t¹o theo trÝ nhí vµ dÇn dÇn ®i miªu t¶ trªn c¬ së ho¹t déng tÝch cùc cña t­ëng t­îng, s¸ng t¹o cña kh¶ n¨ng ®éc lËp x©y dùng vµ thùc hiÖn ý ®å cña m×nh. Ph©n tÝch kÕt qu¶ quan s¸t. - Chóng t«i tiÕn hµnh thùc nghiÖm môc ®Ých kiÓm nghiÖm tÝnh kh¶ thi cña mét sè biÖn ph¸p gi¸o dôc ®· nªu trªn. - Thùc nghiÖm ®­îc tiÕn hµnh 2 th¸ng trªn 60 trÎ thuéc líp mÉu gi¸o bÐ cña 2 tr­êng mµ em ®· chon ë trªn. Sè trÎ tham gia vµo thùc nghiÖm dd­îc chia lµm 2 nhãm ®Ò nhau vÒ løa tuæi, tr×nh ®é: + Nhãm 1: Nhãm ®èi chøng 30 trÎ. Chóng t«i kh«ng t¸c ®éng ®Õn trÎ mµ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng theo ch­¬ng tr×nh hiÖn hµnh mµ c« gi¸o t¹i líp ®ang thùc hiÖn. + Nhãm 2: Nhãm thùc hiÖn 30 trÎ: chóng t«i sö dông nh÷ng ph­ng ph¸p biÖn ph¸p tæ chøc m«i tr­êng gi¸o dôc cho trÎ nh­ sau: Nh÷ng ph­¬ng tiÖn t¹o m«i tr­êng giê häc, giê ch¬i cña trÎ: - §ã lµ ®å dïng, ®ß ch¬i hÊp dÉn trÎ, cã gi¸ trÞ thÈm mü vµ gi¸ trÞ sö dông cao. - Trang bÞ nh÷ng gãc ho¹t ®éng t¹o h×nh cña trÎ hîp lý khoa häc lu«n thay ®æi theo chñ ®Ó vµ lùa chän nh÷ng ®å ch¬i phï hîp nhËn thøc cña trÎ. VÝ dô: Chñ ®Ò “thÕ giíi ®éng vËt”. §Ó trÎ vÏ mét con vËt nu«i trong gia ®×nh th× c« x©y dùng m« h×nh khu trang tr¹i cã nhiÒu c©y, hoa, cá, c¸c con vËt ë t­ thÕ ®éng nh­: gµ ®ang mæ thãc, chã ®ang g¸c nhµ, thá ®ang ¨n cµ rèt... Nh÷ng bøc tranh treo, nh÷ng vËt mÉu ®­îc cè lùa chän kü vµ ®Ó t­ thÐ dÔ nh×n, dÒ ph¸t hiÖn. Nh÷ng ®å dïng cña trÎ nh­ bót ch× ®en, bót mµu, mµy n­íc...kÐo, giÊy thñ c«ng, ®Êt nÆn....®Ó ë nh¨n d­íi trÎ tù lÊy, tù cÊt ®­îc. *X©y dùng c¶nh quan cña tr­êng, líp s¹ch ®Ñp hÊp dÉn. Cæng, chËu hoa, c©y c¶nh, hÖ thãng c©y c©y c¶nh, c©y c¶nh phong phó, ®å dïng, ®å ch¬i ngoµi trêi, v­ên hoa, nh÷ng dü nhµ ®­îc nghgiªn cøuc s¾p xÕp hµi hoµ khoa häc thwnj lîi cho viÖc quan s¸t hoÆc viÖc ch¬i cña trÎ. - VÝ dô: Chóng t«i vÏ lªn mét bøc tranh phong c¶nh, tranh sinh ho¹t....®Ó trÎ ®Õn xem vµ trß chyÖn vÒ nh÷ng h×nh ¶nh ®ã nh»m cung cÊp cho trÎ vÒ c¸c chi tiÕt cô thÓ trong bøc tranh ®ã gióp trÎ t¸i t¹o vµo nh÷ng s¶n phÈm cña m×nh. - Hay nh÷ng chËu c©y c¶nh ®­îc chóng t«in xÕp th¼ng hµng, tØa l¸, tØa cµnh, trÎ gióp chóng t«i lau l¸ cacay, t­íi n­íc cho c©y vµ biÕt ®­îc h×nh d¸ng cña mét sè lo¹i l¸, c¸c g©n l¸, mµu s¾c l¸, th©n c©y... ngoµi racßn gióp trÎ hiÓu s©u h¬n vÒ tranh em bÐ t­íi n­íc cho c©y. - Ngoµi ra, t¹o c¶m gi¸c an toµn ®¶m b¶o vÖ sinh trËt tù, s¾p xÕp hîp lý kh«ng gian chung víi ho¹t ®éng ®éc lËp cña c¸ nh©n, gióp trÎ ph¸t huy tèi ®a tÝch cùc ®éc Ëp, s¸ng t¹o trong ho¹t ®éng t¹o h×nh. * Tæ chøc ho¹t ®éng t¹o h×nh cho trÎ trong viÖc t¹o m«i tr­êng ho¹t ®éng t¹o h×nh + Trong tiÕt häc t¹o h×nh: - B»ng nh÷ng ph­¬ng ph¸p trùc, dïng lêi, kÕt hîp víi nhiÒu biÖn ph¸p thñ thuËt nh­ trß ch¬i, c©u ®è, tranh ¶nh....víi hÖ thèng c©u hái kÝchd thÝch ho¹t ®éng trÝ tuÖ vµ sù tËp trung cña trÎ tíi c¸c chi tiÕt hÊp dÉn cña ®èi t­îng quan s¸t gióp trÎ n¾m b¾t c¸c ®Æc ®iÓm, c¸c thuéc tÝnh cña ®èi t­îng mét c¸ch dÔ rµng nhanh nhÑ h¬n. C¸c c©u hái ®­îc ®Æt ra kh«ng chØ trßn qu¸ tr×nh nhËn xÐt s¶n phÈm t¹o h×nh vµ møc ®é høng thó cña trÎ ®ã lµ c¸c c©u hái nh­: t¹i sap l¹i nh­ vËy? Lùa chän t×nh huèng ®­a vµ ho¹t ®éng cu¶ trÎ chó ý thÝch hîp c¸c m«n häc kh¸c gióp trÎ hiÓu ®èi t­îng s©u h¬n. - PhÇn nhËn xÐt ®¸nh gi¸ lµ rÊt quan träng, trÎ ®­îc nhËn xÐt s¶n phÈm cña m×nh, cña b¹n c« khuyÕn khÝch trÎ nãi lªn suy nghÜ cña trÎ vµ ®Æc ®iÓm lêi nhËn xÐt cña c« sÏ gióp trÎ nhí l©u kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cña m×nh vµ høng thó tich¸ cùc cho c¸c tiÕt hoc tiÕp theo. + Ngoµi tiÕt häc: - ë ho¹t ®éng gãc, ho¹t ®éng ngoµi trêi, giê ch¬i...gióp trÎ «n luyÖn c¸c kü n¨ng vµ cñng cè b»ng c¸c trß ch¬i hoÆc d­êi hnhf thøc thi ®ua. C« cã ®iÒu kiÖn tiÕp sóc nhiÒu víi c¸ nh©n trÎ vµ nhãm gióp trÎ ph¸t huy tÝnh ®éc lËp s¸ng t¹o b»ng nh÷ng c©u hái, nh÷ng lêi trao ®æi vµ gîi ý cho trÎ. Con ®ang lµm g× ®Êy? Con lîn cña con ®Ñp l¾m, nã ®ang lµm g×? Con lîn cña con cã vÎ nã buån, v× sao vËy? Tõ ®ã trÎ kh«ng nh÷ng ®­îc tr¶i nghiÖm mµ cßn biÕt c¸ch thª hiÖn tr¹ng th¸i hµnh vi c¶u sù vËt trong s¶n phÈm cña m×nh mét c¸ch s¸ng t¹o ®Ó kh«ng gièng víi ai sau. Ch­¬ng 3 §Ó XuÊt Vµ Tæ Chøc Thùc NghiÖm ¸p Dông Cho §Ò Tµi . I. C¬ së ®Þnh h­íng cho viÖc ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p tæ chøc m«i tr­êng gi¸o dôc nh»m ph¸t huy tÝch cùc cña trÎ 4-5 tuæi trong ho¹t ®éng t¹o h×nh: Sau khi nghiªn cøu thùc tr¹ng cña viÖc tæ chøc m«i tr­êng gi¸o dôc ho¹t ®éng t¹o h×nh cïng víi viÖc tæ chøc thùc nghiÖm mét sè biªn ph¸p tæ chøc m«i tr­êng gi¸o dôc nh»m ph¸t huy tÝch cùchoatj ®éng cña trÎ tèi ®· t×m hiÓu thªm vÒ m«i tr­êng tæ chøc gi¸o dôc mÇm non míi vµ c¸c h×nh thøc tæ chøc m«i tr­êng gi¸o dôc hiÖn nay ®Ó lµm c¬ së cho viÖc ®Ò xuÊt. II. §Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p tæ chøc m«i tr­êng gi¸o dôc cho trÎ nh»m ph¸t huy tÝch cùc cña trÎ 4-5 tuæi trong ho¹t ®éng t¹o h×nh. T¹o m«i tr­êng cho trÎ häc tèt m«n t¹o h×nh cã nghÜa v« cïng to lín trong viÖc ph¸t triÓn n¨ng lùc nhËn thøc cña trÎ . Mét m«i tr­êng líp häc tèt sÏ ®em ®Õn cho trÎ sù say mª, høng thó ho¹t ®éng t¹o h×nh vµ trÎ thÓ hiÖn ®­îc tÝnh tÝch cùc chñ ®éng, s¸ng t¹o trong s¶n phÈm t¹o ra. Mét m«i tr­êng häc tËp ph¶i ph¸t huy ®­îc tÝnh tÝch cùc cña trÎ lµ m«i tr­êng mµ vËt chÊt sung quanh trÎ nh­ mét phßng thÝ nghiÖm mµ trong ®ã trÎ khi ®­îc lµ nhµ khoa häc – lóc l¹i lµ mét nghÖ sü, trÎ ®­îc tù do ho¹t ®éng, giao l­u, ng­êi lín ®ãng vai trß gîi më, ®éng viªn, lµ träng tµi ra ®éng c¬ ho¹t ®éng cña trÎ. 1 : Lùa chän ®a d¹ng hãa vËt liÖu ®å dïng - ®å ch¬i cho ho¹t ®éng cña trÎ : - Víi tr­êng t«i c¬ së vËt chÊt t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ ngoµi mét sè ®å dïng ®å ch¬i mua s½n chóng t«i cßn dïng c¸c vËt liÖu t¸i sö dông nh­ ( t¹p chÝ cò, giÊy mét mÆt, c¸c lo¹i thïng catton, ®å ch¬i cò, len lôa, vá hép n­íc röa b¸t, c¸c lon n­íc ngät, hay c¸c vËt ph¶m thiªn nhiªn: hét, h¹t, l¸ c©y, vá trai, vÎ hÕn …). Dïng l¸ c©y t¹o mµu cho c¸c bøc tranh, hay lÊy mµu tõ cñ… - Dïng nh÷ng ®å ch¬i cÇn ®­îc khai th¸c, sö dông ph¸t huy tÝch cùc ho¹t ®éng cña trÎ t¹o ra c¸c t×nh huèng më cho phÐp ®­a trÎ cã nhiÒu sù lùa chän, nh÷ng gi¶i ph¸p kh¸c nhau ®èi víi mçi nhiÖm vô, gióp trÎ cã kiÓu t­ duy linh ho¹t vµ t×m ra nhiÒu h­íng ®Ó hoµn thµnh s¶n phÈm cã s¸ng t¹o 2. Tæ chøc hîp lý c¸c kh«ng gian ho¹t ®éng: ë bè trÝ gÇn nguån n­íc ®Ó trÎ röa tay sau khi vÏ, nÆn, xÐ d¸n vµ dïng mµu n­íc trÎ kh«ng ph¶i ®i xa. Gia ®Ó bµy s¶n phÈm cao võa tÇm cho trÎ dÔ cÊt, dÔ lÊy. - Nh÷ng gãc kh¸c nhau nh­ gãc häc tËp, gãc thiªn nhiªn, gãc ph©n vai ®Òu liªn quan ®Õn gãc t¹o h×nh, nªn cÇn ph¶i bè trÝ hîp lý, ®Ñp vµ khoa häc, ë gãc ch¬i rÊt phï hîp víi h×nh thøc häc theo nhãm hoÆc tõng c¸ nh©n trÎ, trÎ cã thÓ chän ®å dïng ®å ch¬i v× thÕ c« gi¸o ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vµ gãc ho¹t ®éng trÎ lùa chän c¸c ®å dïng ®å ch¬i g× ®Ó thay ®æi vµ chän ®å ch¬i cho phï hîp víi nhu cÇu ph¸t triÓn cña trÎ t¹o m«i tr­êng phï hîp néi dung bµi häc. 3. BiÖn ph¸p 32 cña gi¸o viªn trong viÖc t«t chøc ho¹t ®éng cña trÎ: C« ®ãng vai trß quan träng trong viÖc gióp ®ì trÎ ho¹t ®éng c« lµ ng­êi h­íng dÉn trÎ ho¹t ®éng, gióp tõng c¸ nh©n biÕt hµnh ®éng vµ tÝch cùc tham gia h­ëng øng b»ng c¸ch d¹y trÎ biÕt kh¸m ph¸ c¸c sù vËt hiÖn t­îng. B­íc ®Çu gióp trÎ lµm quen víi c¸c thao t¸c tu duy kh¶ n¨ng ph©n tÝch tæng hîp kh¸i qu¸t hãa. §Ò lµm ®­îc nh­ vËy c« ph¶i n¾m ®­îc ®Æc ®iÓm t©m lý trÎ ®Ó ho¹t ®éng tháa m·n nhu cÇu vµ biÕt c¸ch giao nhiÖm vô víi kh¶ n¨ng cña trÎ, lu«n t¹o ra t×nh huèng vÊn ®Ò kÝch thÝch trÎ ho¹t ®éng. C« ph¶i g©y hÊp dÉn, ®Æt c©u hái gÇn gòi dÔ hiÓu, tranh gîi ý hoÆ tranh mÉu ph¶i ®Ñp, sinh ®éng ®Ó ph¸t huy tèt tÝnh tÝch cùc cña trÎ. 4. T¨ng c­êng yÕu tè thiªn nhiªn trªn tiÕt häc t¹o h×nh: §Ó tæ chøc vµ ph¸t t¸c dông cña trÎ ®ßi hái c« gi¸o ph¶i cã mét sè tr×nh ®é nhÊt ®Þnh hiÓu vÒ t©m lý trÎ mÇm non, tri thøc nghÖ thuËt t¹o h×nh.mçi gãc ho¹t ®éng vËt liÖu ph¶i ®­îc bè trÝ víi ho¹t ®éng cña gãc ®é ®ã. Gãc t¹o h×nh III. Tæ chøc thùc hiÖn ¸p dông m«i tr­êng gi¸o dôc nh»m ph¸t huy tÝch cùc cho trÎ 4-5 tu«i trong ho¹t ®éng t¹o h×nh: 1. Kh¶o s¸t tr×nh ®é t¹o h×nh vµ møc ®é tÝch cùc cña trÎ: Tr­íc khi tæ chøc thùc nghiÖm, t«i tiÕn hµnh kh¶o s¸t tr×nh ®é t¹o h×nh vµ møc ®é tÝch cùc cña 2 nhãm trÎ víi 2 ho¹t ®éng: TiÕt 1 §Ò tµi : VÏ ch©n dung ng­êi th©n trong gia ®×nh. ¤ng, bµ, bè, mÑ, anh, chÞ, em. Chñ ®iÓm : Gia ®×nh * H×nh thøc tæ chøc: Tæ chøc trong líp víi quy m« c¶ líp * §å dïng trùc quan: + Tranh gîi ý : Ch©n dung ng­êi th©n trong gia ®×nh. +§Üa nh¹c. *Ph­¬ng ph¸p thùc hiÖn : - C« cïng trÎ ch¬i trß ch¬i : Gia ®×nh t«i. - Cho trÎ xem ¶nh gia ®×nh cña mét sè trÎ trong líp. Sau ®ã, hái mét sè trÎ: + §©y lµ gia ®×nh b¹n nµo ? + Con cã thÓ tù giíi thiÖu vÒ gia ®×nh minh cho c¶ líp cïng nghe ? Gia ®×nh con cã mÊy ng­êi? Gåm nh÷ng ai ? ë nhµ mäi ng­êi th­êng lµm nh÷ng viÖt g× ? -C« cho trÎ quan s¸t tranh gîi ý vµ ®µm tho¹i vÒ bøc tranh: Con con cã nhËn xÐt g× vÒ bøc tranh ? ( Trong tranh vÏ ai ? Ng­êi ®ã cã ®Æc ®iÓm g× ®Æc biÖt?…) C¸c con cïng vÏ ch©n dung ng­êi th©n trong gia ®×nh cña chóng m×nh nhÐ. + Con ®Þnh vÏ ai ? + Con ®Þnh vÏ nh­ thÕ nµo ? ( Hái 2-3 trÎ ) - C« vÏ gîi ý cho trÎ quan s¸t, võa vÏ c« võa h­íng dÉn cho trÎ c¸ch vÏ. - TrÎ vÏ : C« nh¾c trÎ ngåi ®óng t­ thÕ, cÇm bót ®óng quy c¸ch. C« quan s¸t trÎ, h­íng dÉn, gîi ý trÎ. KÕt thóc : Cho trÎ h¸t bµi “ C¶ nhµ th­¬ng nhau ” vµ treo bµi h¸t lªn gi¸. + Cho trÎ tù nhËn xÐt: Con thÝch tranh cña b¹n nµo? V× sao con thÝch bµi cña b¹n? + C« nhËn xÐt bµi cña trÎ. Hái trÎ:con ®Þnh lµm g× víi bµi cña minh? sÏ tÆng ai? Trang trÝ vµo gãc nµo? -> NhËn xÐt ®¸nh gi¸ møc ®é biÓu hiÖn tÝnh tÝch cùc cña trÎ Th¸i ®é: NhiÒu trÎ tËp trung chó ý lªn c« vµ nghe c« nãi, biÓu hiÖn th¸i ®é thÝch thó. Cßn cã nh÷ng trÎ thê ¬ kh«ng cã høng thó vµ ho¹t ®éng kh«ng cã tÝnh tÝch cùc/ Hµnh vi: cã mét sè trÎ lén xén hay nh×n ra ngoµi hoÆc l¬ ®·ng kh«ng chó ý. Cã mét sè Ýt trÎ kh«ng tËp trung vµo quan s¸t khi vÏ, miÖng noÝ vÒ néi dung kh¸c. Nh­ng cã trÎ vÏ miÔn c­ìng kh«ng tËp trung nªn nÐt vÏ nghÖch ngo¹c. §a sè trÎ ch­a ®Æt tªn cho bøc tranh cña m×nh. PhÇn lín trÎ vÏ dùa vµo tranh gîi ý cña c«. Ho¹t ®éng, lêi nãi. C« hái trÎ “con vÏ ai ®Êy?” trÎ vÉn ch­a m¹nh d¹n ®Ó nãi víi c«. HoÆc trÎ ®ang vÏ nh­ng ch­a biÕt thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo, khi c« gióp ®ì th× trÎ kh«ng thÝch. TrÎ kh«ng muèn tr¶ lêi hay c¸c c©u tr¶ lêi cña trÎ, khi nhËn xÐt bµi, trÎ chØ nãi mét c¸ch ®¬n gi¶n lµ: con yªu mÑ v× con th­¬ng mÑ...khi hái vÒ ®Æc ®iÓm næi bËt c¶u ng­êi th©n nµo ®ã trong gia ®×nh th× trÎ liÖt kª c¸c bé phËn c¬ thÓ ma kh«ng ®i theo mét trËt tù nµo c¶. TrÎ cßn lóng tóng khi t×m c¸ch miªu t¶ cô thª. Kh¶ n¨ng t¹o h×nh: TrÎ hÇu hÕt ë møc ®é trung b×nh, chØ cã mét sè trÎ kh¸ h¬n mét chót. TrÎ chØ tËp chung vÏ trong khaáng tõ 10-15 phót ®Çu. KÕt qu¶ s¶n phÈm cña trÎ: Nh×n chung lµ ch­a cao. Tû lÖ gi÷ c¸c bé phËn ®Çu, ch©n, tay, m×nh ch­a c©m ®èi, chÝnh x¸c. nhiÒu tröe nh×n ban bªn c¹nh råi vÏ l¹i mµ kh«ng h×nh dung ra ng­êi th©n thùc sù cña m×nh. TrÎ kh«ng thùc hiÖn ®­îc vèn kinh nghiÖm, hiÓu biÕt, trÝ nhí, trÝ t­ëng t­îng, h×nh t­îng ®Ó t×m tßi nh÷ng ph­¬ng thøc ho¹t ®éng kh¸c víi nh÷ng g× ®· ®­îc h­íng dÉn. Qua bµi vÏ nµy, møc ®é tÝch cùc cña hai nhãm trÎ ®­îc thèng kª nh­ sau: B¶ng 6: ph©n lo¹i møc ®é tÝch cùc cña trÎ ë 2 nhãm trÎ trong thùc nghiÖm klh¶o s¸t qua bµi ”vÏ ch©n dung ng­êi th©n trong gia ®×nh” lo¹i (%) nhãm Kh«ng tÝch cùc TÝnh tÝch cùc Ýt TÝnh tÝch cùc b×nh th­êng TÝnh tÝch cùc cao Nhãm 1 55 24 21 0 Nhãm 2 60 35 15 0 So s¸nh møc ®é tÝch cùc cña 2 nhãm trÎ ta thÊy møc ®ä tÝch cùc cña 2 nhãm trÎ t­¬ng ®èi ®ång ®Òu. Tuy nhiªn trÎ ë nhãm 1 cã phÇn tréi h¬n nh­ng kh«ng ®¸ng kÓ. MÆc dï mét sè trÎ ®· biÕt t×m néi dung miªu t¶ vµ h×nh thøc thÓ hiÖn song chñ yÕu vÉn lµ b¾t ch­íc theo c« vµ b¹n. còng nh­ thÕ th× sè trÎ kh«ng tÝch cøc vµ lo¹i tÝch cùc Ýt co¸ kh¶ n¨ng ®éc lËp cao h¬n so víi khi ph©n tÝch chÊt l­îng s¶n phÈm cña trÎ. TiÕt 2 §Ò tµi: nÆn c¸c lo¹i qu¶. Chñ ®iÓm: ThÕ giíi thùc vËt H×nh thøc tæ chøc: §¹i trµ c¶ líp. §å dïng trùc quan: c¸c lo¹i qu¶: qu¶ trßn qu¶ dµi. Ph­¬ng ph¸p tiÕn hµnh: H«m nay lµ sinh nhËt cña b¹n thá ®Êy. Cïng h¸t bµi “Chóc mõng sinh nhËt” ®Ó tÆng b¹n Thá nhÐ. - Sinh nhËt b¹n thá c« ®· chuÈn bÞ rÊt nhiÒu quµ tÆng ®Êy. C¸c con cïng ®o¸n xem c« tÆng b¹n quµ g× ®©y? - C« ®­a tõng lo¹i qu¶ ra cho trÎ nhËn xÐt vÒ c¸c lo¹i qu¶ ®ã . §µm tho¹i cïng trÎ vÒ c¸c lo¹i qu¶ + §©y lµ qu¶ g× + Qu¶ ®Êy cã ®Æc ®iÓm g×? (Qu¶ cã mµu g×? d¹ng h×nh g×?...) + §Ó nÆn qu¶ nµy theo con c« ph¶i lµm nh­ thÕ nµo? - Cïng c« nÆn c¸c lo¹i qu¶ nhÐ. Hái ý ®Þnh cña trÎ ®Þnh nÆn lo¹i qu¶ g×? Con ®Þnh nÆn lo¹i qu¶ ®ã nh­ thÕ nµo? - C« nÆn gîi ý cho trÎ, h­íng dÉn trÎ c¸ch lµm mÒm ®Êt, c¸ch chia ®Êt, c¸ch xoay trßn, l¨n dµi Ên dÑt, g¾n ghÐp c¸c chi tiÕt ®Ó t¹o thµnh s¶n phÈm ®Ñp. - TrÎ thùc hiÖn: C« quan s¸t, h­íng dÉn vµ gióp ®ì trÎ - KÕt thóc: Cho trÎ h¸t bµi “ ngµy sinh nhËt” vµ cïng nhau ®em bµi tÆng cho b¹n Thá. B¹n thá c¶m ¬n c¸c b¹n líp m×nh. B¹nn thá rÊt thÝch quµ cña líp m×nh. + Cho trÎ tù nhËn xÐt: Con thÝch bµi cña b¹n nµo? V× sao con thÝch bµi cña b¹n? + C« nhËn xÐt bµi cña trÎ -> §¸nh gi¸ møc ®é tÝch cùc cña trÎ: * Th¸i ®é: Víi bµi nÆn c¸c lo¹i qu¶ nµy trÎ sÏ ®­a vµo gãc b¶n hµng,ho¹c tæ chøc mét buæi sinh nhËt:Bµy m©m ngò qu¶, gióp trÎ sö dông s¶n phÈm cã hiÖu qu¶.TrÎ ccòng h¨ng say vµ t¹o d¸ng cho c¸c laäi qu¶ thËt ®Ñp,®Ó bµy m©m ngò qu¶ víi c¸c b¹n.§Æc biÖt qua yªu cÇu c¶u coo ®Æt ra ®· kÝch thÝch trÎ ho¹t ®éng nhãm,tõ c¸c s¶n phÈm riªng sÏ t¹o thµnh m©m ngò qu¶ ®­îc tr×nh bµy cã liªn kÕt phèi hîp ®Ñp ®Ï. *Hµnh vi: cã mét sè bµi cßn dÔ bong r¬i vµ c¸ch sö dông mÇu ch­a hîp lý,s¶n phÈm t¹o ra hÇu nh­ cã d¹ng dµi nhiÒu h¬n ®¹ng trßn.TrÎ míi biÕt t¹o ra s¶n phÈm cßn tr×nh bµy lóng tóng. *Ho¹t ®éng, lêi nãi:TrÎ biÕt ®Æt tªn cho c¸c lo¹i qu¶ mµ trÎ lµm ra.Tuy nhieen vÉn cßn cã mét vµi ch¸u c« hái kh«ng tr¶ lêi.Cã ch¸u th× khoe ngay:’’ c« ¬i con nÆn ®­îc nhiÒu lo¹i qu¶ kh«ng’’? §©y lµ qu¶ cam, ®©y lµ qu¶ t¸o...’’ TrÎ cßn nãi víi b¹n nÆn qu¶ t¸o to h¬n n÷a. *Kh¶ n¨ng t¹o h×nh:TrÎ hÇu hÕt ë møc trung b×nh,cã mét sè trÎ kh¸ h¬n mét chót.Kh¶ n¨ng tËp trung vµo bµi cña trÎ còng chõng 12-15 phót. *KÕt qu¶ s¶n phÈm cña trÎ:S¶n phÈm trÎ t¹o ra kh¸ phong phó,cã rÊt nhiÒu lo¹i qu¶.§Æc biÖt mét sè trÎ cßn biÕt phèi hîp sö dông c¸c vËt liÖu kh¸c nhau nh­ cµnh c©y nhá,l¸ c©y,dïng t¨m c¾m vµo qu¶ nh­ qu¶ mÝt cã gai.....NhiÒu chi tiÕt gi÷a cuèng,l¸ c©y,qu¶ t­¬ng ®èi phï hîp kü thuËt g¾n kÕp nh×n chung lµ æ.Tuy nhiªn vÉn cßn cã bµi trÎ trÎ lµm qu¶ ra©ts nhá,ch­a biÕt g¾n kÕt víi nhau. *B¶ng 7: Ph©n laoaÞ møc ®é tÝch cùc cña trÎ ë 2 nhãm trong thùc nghiÖm quan s¸t qua bµi:NÆn c¸c lo¹i qu¶. Kh«ng tÝch cùc TÝnh tÝch cùc Ýt TÝnh tÝch cùc B×nh th­êng TÝnh tÝch cùc cao Nhãm 1 65 35 10 0 Nhãm 2 70 30 8 0 C¨n cø vµo sè liÖu thèng kª møc ®é tÝch cùc cña trÎ,biÓu hiÖn trªn s¶n phÈm cña 2 nhãm trÎ chóng ta nhËn thÊy chÊt l­îng cña s¶n phÈm t¹o h×nh vµ møc ®é tÝch cùc cña trÎ lµ t­¬ng ®èi ®ång ®Òu, møc ®é chªnh lÖch kh«ng ®¸ng kÓ. *KÕt qu¶ kh¶o s¸t tr×nh ®ä t¹o h×nh vµ møc ®é tÝch cùc cña trÎ: + VÒ møc ®é tÝch cùc:§a sè trÎ Ýt cã høng thó trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng,chØ cã mét sè trÎ tÝch cùc,cßn l¹i thùc hiÖn nhiÖm vô nh­ mét thãi quen b¾t buéc nªn hÇu nh­ tiÕt häc trÇm,buån tÎ,cã Ýt nh÷ng s¶n phÈm mang tÝnh s¸ng t¹o. + Qua kh¶o s¸t chóng t«i thÊy møc ®é tÝch cùc c¶u trÎ cßn thùc hiÖn ë møc ®é thÊp.Nh÷ng h¹n chÕ mét phÇn lµ dovèn biÓu t­îng cña trÎ con nghÌo nµn ch­a kÝch thÝch ®­îc ý ®å t¹o h×nh cña trÎ.Bªn c¹nh ®ã mÆc dï gi¸o viªn ®· quan t©m ®Õn k ü n¨ng v·e vµ nÆn cña trÎ xong ch¨a cã sù thay ®æi phï hîp víi nhËn thøc vµ nhu cÇu thÓ hiÖn cña trÎ. Víi nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh trªn ,t«i thÊy vbiÖc tæ chøc m«i tr­êng ho¹t ®éng gi¸o dôc víi nh÷ng h×nh thøc tæ ch¾c,ph­¬ng ph¸p,biÖn ph¸p ®a d¹ng lµ hªts søc cÇn thiÕt nh»m n©ng cao chÊt l­îng t¹o h×nh cho trÎ. Tõ ®ã t«i tiÕn hµnh tæ chøc thùc hiÖn nghiÖm t¸c ®éng vµo trÎ ë nhãm 2 vµ gäi nhãm 2 lµ nhãm thùc nghiÖm,cßn nhãm 1 ®­îc gäi lµ nhãm ®«id chøng.ViÖc t¸c ®éng thùc nghiÖm ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau. 2.KÕt qu¶ thùc nghiÖm t¸c ®éng: §ît 1-Trªn 2 ti­Õt TiÕt 1 §Ò tµi:VÏ hoa tÆng c« chó c«ng nh©n Chñ nhiÖm :BÐ thÝch lµm nghÒ g×? *H×nh thøc tæ chøc:Tæ chøc trong líp víi quy m« c¶ líp. *§å dïng trùc quan: -3-4 bøc tranh vÏ hoa. -Quan s¸t v­¬n hoa trong s©n tr­êng. Mét bã hoa thËt. *Ph­¬ng ph¸p tiªn hµnh. 1.Tæ chøc cho trÎ quan s¸t v­ên hoa ë v­ên tr­êng trong ho¹t ®éng ngoµi trêi ®µm tho¹i víi trÎ vÒ c¸c bé phËn chÝnh cña b«ng hoa,mµu s¾c cña b«ng hoa,h×nh d¹ng cña c¸nh hoa, l¸ hoa ®Æc biÖt lµ nh÷ng b«ng hoa nh×n nghiªng, nh×n th¼ng. 2.Vµo tiÕt häc:C« cïng trÎ h¸t bµi:’’ch¸u yªu c« chó c«ng nh©n’’. - C« hái trÎ: +Bµi h¸t nãi vÒ ai? +Chó c«ng nh©n lµm g×? + Cßn c« thî may lµm g×? -§©y lµ bã hoa ®· chuÈn bÞ ®Ó tÆng c¸c c« chó c«ng nh©n ®Êy. - TrÎ quan s¸t bã hoa.§µm tho¹i vÒ 3-4 lo¹i hoa trong bã hoa.§©y lµ hoa g×?Ai cã nhËn xÐt g× vÒ loµi hoa nµy?(Cho trÎ nhËn xÐt theo ý cña trÎ) -C« gîi ý ®Ó trÎ vÏ hoa tÆng c¸c c« chó c«ng nh©n ®Ó tá lßng yªu quý cña m×nh víi c« chó c«ng nh©n. -Cho trÎ xem tranh c« ®· chuÈn bÞ.§µm tho¹i vÒ bøc tranh vµ c¸ch thùc hiÖn, ý ®Þnh vÏ .C« gîi ®Ó trÎ ®Æt tªn tranh tr­íc khi vÏ. -C« cã thÓ vÏ gîi ý cho trÎ. - TrÎ thùc hiÖn:C« bao qu¸t, h­íng dÉn trÎ ngåi ®óng t­ thÕ vµ cÇm bót ®óng c¸ch. - KÕt thóc: Cho trÎ h¸t bµi”RÒng rÒng rµng rµng” vµ treo bµi h¸t lªn gi¸. + Cho trÎ nhËn xÐt : Con thÝch tranh cña b¹n nµo? V× sao con thÝch bµi cña b¹n? + C« nhËn xÐt bµi cña trÎ. + Hái trÎ: Con ®Þnh lµn g× víi bµi cña m×nh? + SÏ tÆng ai?Trang trÝ vµo gãc nµo -> Do ®­îc quan s¸t tr­íc vµ quan s¸t mét c¸ch cã høng thó nªn trÎ ë nhãm thùc nghiÖm ®· m¹nh d¹n, tù tin h¬n,®ång thêi trÎ còng biÕt liªn t­ëng ®Õn h×nh ¶nh thùc.TrÎ thÝch thó víi nh÷ng ®­êng nÐt do chÝnh m×nh t¹o ra nh÷ng b«ng hoa nhiÒu lo¹i víi c¸c t­ thÕ nh×n kh¸c nhau. Cßn ë nhãm ®èi chøng trÎ vÉn Ø l¹i vµo sù h­íng dÉn vµ thóc dôc cña c« gi¸o v× trÎ Ýt høng thó víi ®Ò tµi nµy. TiÕt 2 §Ò tµi : XÐ d¸n ®µn c¸ b¬i Chñ ®iÓm: ThÕ giíi ®éng vËt. H×nh thøc tæ chøc: Tæ trøc trong líp víi quy m« c¶ líp. §å dïng trùc quan: 3-4 bøc tranh ®µn c¸ b¬i. B¨ng h×nh ®µn c¸ cã nh¹c bµi “c¸ vµng b¬i”. ChuÈn bÞ giÊy mµu, vë tËp d¸n h×nh, hå d¸n, kh¨n lau tay, bót s¸p mµu. Ph­¬ng ph¸p tiÕn hµn: -Tæ chøc cho trÎ quan s¸t bÓ c¸ ë tr­êng trong ho¹t ®éng ngoµi trêi, ®µm tho¹i víi trÎ vÒ c¸c bé phËn chÝnh cña con c¸, mµu s¾c cña c¸,c¸ch di chuyÓn cña c¸. 2. Ph­¬ng ph¸o tiÕn hµnh: - C« cïng trÎ ®äc bµi th¬: Rong vµ c¸. - Cho trÎ xem b¨ng h×nh: §µn c¸ b¬i. §µm tho¹i cïng trÎ: + Ai cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh ¶nh nµy? + Con c¸ nh÷ng bé phËn nµo?Cã mµu g×? + C¸ sèng ë ®©u. Con c¸ ®ang lµm g×? + C¸ di chuyÓn nh­ thÕ nµo?(C« cho trÎ b¾t ch­íc chuyÓn ®éng cña v©y c¸ khi c¸ b¬i). +Cã g× kh¸c trong bÓ c¸? Cho trÎ xem 2-3 tranh gîi ý c« chuÈn bÞ.§µm tho¹i vÒ bøc tranh víi tranh. Cïng xÐ d¸n ®µn c¸ b¬i nhÐ. Con ®Þnh xÐ con c¸ g×?Con ®Þnh xÐ nh­ thÕ nµo? C« xÐ gîi ý cho trÎ xem c¸ch xÐ vµ d¸n h×nh con c¸. TrÎ thùc hiÖn c« quan s¸t,h­íng dÉn trÎ.C« khuyÕn khÝch trÎ vÏ thªm m«i tr­êng sèng cña c¸: Bät, rong rªu, c¸c con vËt kh¸c còng sèng ë d­íi n­íc... - NhËn xÐt: C« cho trÎ tù nhËn xÐt bµi cña m×nh, cña b¹n .C« nh·n xÐt : C« khen nh÷ng bøc tranh d¸n ®Ñp, khuyÕn khÝch ®éng viªn nh÷ng bµi lµm ch­a tèt. - Trong tiÕt häc nµy trÎ ®­îc tiÕp xóc trùuc tiÕp víi con c¸ céng víi c¸ch h­íng dÉn tù nhiªn cña c« gióp trÎ tÝch cùc ho¹t ®éng h¬n vµ kÕt qu¶ s¶n phÈm tiÕn bé h¬n rÊt nhiÒu. - >Ph©n tÝch vµ so s¸nh ho¹t ®éng cña nhãm trÎ chóng t«i thÊy b¾t ®Çu cã sù chªnh lÖch vÒ møc ®é tÝch cùc cña trÎ. * Nhãm ®èi chøng : NhiÒu trÎ vÉn cßn Ó o¶i, xÐ chËm hoÆc xÐ víi thóc dôc cña c«.NhiÒu tranh chØ xÐ ®­îc nh÷ng con c¸ chØ cã th©n mµ kh«ng cã nh÷ng bé phËn kh¸c.NhiÒu tranh chØ xÐ ®­îc nh÷ng con c¸ gièng nhau vÒ h×nh d¸ng, t­ thÕ nªn tr«ng rÊt cøng.Trong qu¸ tr×nh xÐ d¸n trÎ hay nãi chuyÖn kh«ng tËp trung vµo bµi lµm nªn lµm th­êng cÈu th¶.Cßn mét sè trÎ b«i nhiÒu hå. * Nhãm thùc nghiÖm: TrÎ thÝch thó, chó ý ho¹t ®éng, tËp chung xÐ d¸n vµ thÝch tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cïng b¹n víi th¸i ®é nghiªm tóc theo yªu cÇu cña c« gi¸o, trÎ xÐ ®­îc nhiÒu h×nh con c¸, nhiÒu lo¹i c¸ cã kÝch th­íc,mµu s¾c vµ t­ thÕ kh¸c nhau.TrÎ còng ®äc ®­îc tªn cña c¸c con c¸ m×nh xÐ d¸n ®­îc.TrÎ cßn sö dông ®­îc c¸c chÊt liÖu giÊy mµu kh¸c nhau nh­ giÊy nh¨n, giÊy bÝng ®Ó lµm.Tuy nhiªn vÉn cßn mét sè trÎ chØ høng thó víi giê häc trong thêi gian ®Çu. So s¸nh hµnh vi, th¸i ®é cña trÎ ,thêi gian tËp trung chó ý vµ th«ng qua chÊt l­îng bµi xÐ d¸n vµ tranh vÏ ta cã b¶ng sau: B¶ng ph©n lo¹i møc ®é tÝch cùc cña trÎ trong nhãm thùc nghiÖm t¸c ®éng thêi gian ®Çu qua bµi “xÐ d¸n ®µn c¸ b¬i”. B¶ng 8 : Ph©n tÝch møc ®é tÝch cùc cña trÎ ë nhãm trong thùc nghiÖm t¸c ®«ng qua bµi “xÐ d¸n ®µn c¸ b¬i”. Lo¹i Nhãm Kh«ng tÝch cùc TÝnh tÝch cùc Ýt TÝnh tÝnh cùc b×nh th­êng TÝnh tÝch cùc cao Nhãm ®èi chøng 42 38 20 0 Nhãm thùc nghiÖm 25 20 48 7 Nh×n vµo b¶ng ph©n lo¹i møc ®é tÝch cùc cña 2 nhãm trÎ ta thÊy møc ®é tÝch cùc ®· cã sù chªnh lÖch.Lo¹i kh«ng tÝch cùc ë nhãm thùc nghiÖm ®· gi¶m h¼n, lo¹i kh«ng tÝch cùc ë nhãm thùc nghiÖm ®· gi¶m h¼n lo¹i tÝch møc b×nh th­êng ®· t¨ng lªn nhiÒu vµ ®· xuÊt hiÖn mét sè trÎ cã møc ®é tÝch cùc cao . §iÒu nµy chøng tá viÖc t¹o m«i tr­êng gi¸o dôc tiÕn hµnh trong ®ît ®Çu ®· cã t¸c dông víi trÎ, s¶n phÈm cña trÎ kh«ng chØ bã hÑp trong kiÕn thøc mµ cßn phong phó h¬n nhê sù tiÕp xóc nhiÒu víi m«i tr­êng xung quanh vµ trÎ còng b¾t ®Çu biÕt c¸ch thÓ hiÖn chóng mét c¸ch s¸ng t¹o. §ît 2- Trªn 2 tiÕt. TiÕt 1 §Ò tµi: XÐ d¸n chum hoa tÆng mÑ Chñ ®iÓm : TÕt vµ mïa xu©n. * H×nh thøc tæ chøc:Tæ chøc trong líp víi quy m« c¶ líp. *§å dïng trùc quan: -3-4 bøc tranh xÐ d¸n chïm hoa. - Quan s¸t v­ên hoa trong s©n tr­êng. - §Üa h×nh cã h×nh nh÷ng lo¹i hoa chïm vµ cã nh¹c bµi”Mµu hoa”. * Ph­¬ng ph¸p tiÕn hµnh: 1. Tæ chøc cho trÎ quan s¸t chïm hoa ë v­ên tr­êng trong ho¹t ®éng ngoµi trêi, ®µm tho¹i víi trÎ vÒ c¸c bé phËn chÝnh cña b«ng hoa, h×nh d¹ng cña c¸nh hoa, l¸ hoa ®Æc biÖt lµ cña nh÷ng lo¹i hoa cã d¹ng chïm. Vµo giê ®ãn , ho¹t ®«ng gãc cña c« cho trÎ xem nhòng h×nh ¶nh cña c¸c lo¹i hoa cã d¹ng chïm ®Ó cñng cè thªm kiÕn thøc cña trÎ. 2. Ph­¬ng ph¸p tiÕn hµnh: - C« cïng trÎ ch¬i trß ch¬i: Trång hoa trång nô. - Trß chuyÖn cïng trÎ + S¸ng nay c« cho chóng m×nh ®i ®©u ch¬i? + C¸c con ®i th¨m quan v­ên tr­êng m×nh c¸c con thÊy nh÷ng g×? + Con nh×n thÊy nh÷ng lo¹i hoa nµo? Cho trÎ xem b¨ng h×nh vÒ c¸c lo¹i hoa mµ trÎ kÓ tªn, c« nhÊn m¹nh vµo c¸c lo¹i hoa cã d¹ng chïm. Trß chuyÖn víi trÎ vÒ ®Æc ®iÓm, mµu s¾c cña c¸c lo¹i hoa. - Cho trÎ quan s¸t tranh gîi ý vµ cïng ®µm tho¹i víi trÎ vÒ c¸ch xÐ d¸n chïm hoa: Chïm hoa mµu g×?§­îc xÐ nh­ thÕ nµo?... Cïng c« xÐ hoa nhÐ?Con ®Þnh xÐ d¸n hoa g×? Con ®Þnh xÐ nh­ thÕ nµo? (TrÎ nãi lªn c¸ch xÐ d¸n cña m×nh) C« gîi ý cho trÎ . TrÎ dïng giÊy mµu, hå d¸n vµ c¸c lo¹i l¸ c©y... ®Ó thùc hiÖn. C« gióp trÎ bè côc ®Ñp. - C« cho trÎ ®­îc tù do thùc hiÖn, ®­îc thùc hiÖn b»ng nhiÒu giÊy ®Ó trÎ kh«ng sî sai.TrÎ ng¾m nghÝa c¸ch x¾p xÕp cña m×nh sao cho d¸n ®Ñp, mét nô c­êi mØm cña c« lu«n gióp trÎ tù tin lªn rÊt nhiÒu. Qua ®ã trÎ biÕt m×nh cã nhiÒu c¸ch ®Ó t¹o nªn mét bøc tranh ®Ñp, gióp trÎ n©ng cao høng thó trong ho¹t ®éng vµ kh¾c s©u nh÷ng h×nh ¶nh cña sù vËt trong trÎ. TiÕt 2 §Ò tµi vÏ tµu ho¶ Chñ ®iÓm: Ph­¬ng tiÖn giao th«ng. H×nh thøc tæ chøc: Tæ chøc trong líp víi quy m« c¶ líp. §å dïng trùc quan: -3-4 bøc tranh vÏ tµu ho¶. - Quan s¸t ®oµn tµu ho¶ trong c«ng ty. - M« h×nh tµu ho¶. * Ph­¬ng ph¸p tiÕn hµnh: 1. Tæ chøc cho trÎ ®­îc tham quan nhµ ga, ®­îc quan s¸t trùc tiÕp ®oµn tµu ho¶ vµ ®­êng day xe löa trong ho¹t ®éng ngoµi trêi. §µm tho¹i víi trÎ vÒ ®Æc ®iÓm cÊu t¹o ngoµi, mµu s¾c, tiÕng cßi... cña ®oµn tµu ho¶. Trong giê ho¹t ®éng gãc, giê ®ãn vµ tr¶ trÎ c« cã thÓ cho trÎ tranh s¸ch vÒ c¸c lo¹i tµu ho¶ kh¸c nhau. 2. Ph­¬ng ph¸p tæ chøc: - Cho trÎ lµm ®oµn tµu, võa ®i ®Õn chç m« h×nh võa h¸t bµi “Mét ®oµn tµu”. - Cho trÎ quan s¸t m« h×nh ®oµn tµu vµ ®µm tho¹i cïng trÎ vÒ ®Æc ®iÓm cÊu t¹o ngoµi, mµu s¾c, tiÕng kªu cña tµu ho¶. - Ch¬i trß ch¬i: trêi s¸ng trêi tèi. - C« nªu tªn ®Ò tµi: VÏ ®oµn tµu ho¶. Sau ®ã c« vÏ h­íng dÉn cho trÎ quan s¸t c¸ch vÏ. TrÎ thùc hiÖn: Chóng t«i quan s¸t nh÷ng biÓu hiÖn tÝch cùc cña trÎ trong qu¸ tr×nh t¸c ®éng thÊy râ th¸i ®é tÝch cùc cña nhãm thùc nghiÖm ®· thay ®æi rÊt nhiÒu so víi tr­íc khi t¸c ®éng. TrÎ ch¨m chó vÏ, kh«ng nh×n ngang nh×n ngöa, võa vÏ võa h¸t b¾t ch­íc tiÕng kªu cña tµu ho¶. §a sè trÎ biÕt vÏ nguyªn khèi h×nh tµu rÊt ngé nghÜnh vµ ®¸ng yªu. Tãm l¹i : TrÎ ë nhãm thùc nghiÖm møc ®é tÝch cùc ®· t¨ng lªn rÊt nhiÒu.TrÎ ë nhãm ®èi chøng møc ®é tÝch cùc còng t¨ng lªn so víi møc ®é ph¸t triÓn b×nh th­êng. B¶ng 8: Ph©n lo¹i tÝnh tÝch cùc cña 2 nhãm trÎ trong thùc nghiÖm t¸c ®éng qua bµi “VÏ tµu ho¶” Lo¹i Nhãm Kh«ng tÝch cùc TÝnh tÝch cùc TÝnh tÝch cùc b×nh th­êng TÝnh tÝch cùc cao Nhãm ®èi chøng 42 38 20 0 Nhãm th­c nghiÖm 25 20 48 7 Trong thêi gian thùc nghiÖm t¸c ®éng, víi 2 bµi kiÓm tra c¸c kho¶ng thêi gian kh¸c nhau, chóng t«i thÊy kÕt qu¶ viÖc tæ chøc m«i tr­êng gi¸o dôc ®· cãi sù chuyÓn biÕn tÝch cùc trong ho¹t ®éng t¹o h×nh cña trÎ. TrÎ tham gia vµo tiÕt häc rÊt høng thó vµ say mª, nhê ®ã trÎ lÜnh héi ®­îc c¸c biÓu t­îng mang Ên t­îng s©u s¾c vÒ ®èi t­îng miªu t¶ vµ ph¸t triÓn ãc s¸ng t¹o cña trÎ. Ng­îc l¹i, ë nhãm ®èi chøng, qu¸ tr×nh theo dâi vµ ph©n tÝch s¶n phÈm chóng t«i thÊy tÝnh tÝch cùc cña trÎ tiÕn bé kh«ng ®¸ng kÓ , ®Æc biÖt tá ra kh«ng muèn ho¹t ®éng, tiÕt häc kh«ng kÝch thÝch tÝnh tÝch cùc cña trÎ. Vèn hiÓu biÕt vÒ thÕ giíi xung quanh xßn nghÌo nµn, do c« gi¸o kh«ng t¹o ®iÒu kiÖn cung cÊp më réng h×nh ¶nh biÓu t­îng cho trÎ.ChÝnh v× thÕ mµ møc ®é tÝch cùc cña trÎ trong t¹o h×nh cßn bÞ h¹n chÕ. Qua qua tr×nh thùc nghiÖm t¸c ®éng.®¸nh gi¸ møc ®é tÝch cùc cña trÎ tõng ®ît chóng t«i thÊy høng thó cña trÎ cã nhiÒu biÕn ®æi. TrÎ c¶m nhËn thÊy thÝch thó h¬n , hµo høng h¬n khi tiÕp sóc víi m«i tr­êng xung quanh phong phó, chÝnh ®iÒu ®ã ®· ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ trªn chÝnh s¶n phÈm cña trÎ t¹o ra. Cã thÓ ®ît 1 mét sè trÎ cßn bì ngì khi tiÕp sóc víi c¸ch tæ chøc, gîi më cña c« nh­ng ®Õn ®ît 2 th× trÎ ®· høng thó h¬n, thÝch thó víi m«i tr­êng gi¸o dôc mµ chóng t«i ®­a ®Õn víi trÎ. ChÝnh sù biÕn ®æi nµy cña trÎ thÓ hiÖn qua høng thó còng nh­ chÊt l­îng s¶n phÈm cña trÎ ®· cho thÊy viÖc tæ chøc m«i tr­êng gi¸o dôc theo h­íng trªn lµ hoµn toµn phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña trÎ vµ t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t huy tÝnh tÝch cùc trong ho¹t ®éng t¹o h×nh cña trÎ. 3. KÕt qu¶ thùc nghiÖm kiÓm chøng: Sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh thùc nghiÖm t¸c ®éng chóng t«i tiÕn hµnh ®µm tho¹i ng¾n víi c¶ 2 nhãm trÎ qua bµi. Bµi 1: VÏ hoa tÆng c« gi¸o. Bµi 2: VÏ d¸n h×nh c©y to. 3.1- Bµi 1: VÏ hoa tÆng c« gi¸o NÕu c¸c bµi tr­íc chñ yÕu lµ thÓ hiÖn tr×nh ®é t­ëng t­îng t¸i t¹o h×nh thøc vµ trÝ nhí h×nh t­îng th× ®èi víi bµi tËp nµy ta cã thÓ thÊy râ h¬n kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña trÎ. Thùc hiÖn bµi vÏ b»ng viÖc nghi nhí l¹i qu¸ tr×nh quan s¸t hoa. Qua ph©n tÝch kÕt qu¶ cho thÊy: - ë nhãm ®èi chøng ®a sè bµi vÏ kh«ng cã tªn gäi hoÆc nÕu cã th× lµ tªn gäi chung chung nh­:” Hoa”... Ng­îc l¹i, ë nhãm thùc nghiÖm c¸c bµi vÏ ®· cã tªn gäi râ rµng, cô thÓ nh­ :”Hoa bÐ ngoan”,” Hoa hång”,” Hoa cóc” VÒ néi dung: Th× nhãm tùc nghiÖm sù phong phó cña vèn biÓu t­îng mµ trÎ tÝch luü ®­îc, ®iÒu ®ã thÓ hiÖn trÝ t­ëng t­îng phong phó cña trÎ ®· cã tiÕn bé nhiÒu . - TrÎ nhãm ®èi tr­óng phÇn lín kh«ng biÕt vÏ nh÷ng c¸i g×?TrÎ lóng tóng khi t×m c¸ch thÓ hiÖn ®èi t­îng miªu t¶.Tuy nhiªn sè nµy kh«ng nhiÒu, chiÕm kho¶ng 10% trong tæng sè 20 trÎ. So s¸nh h×nh thøc - Bè côc: PhÇn lín c¸c bµi vÏ cña trÎ nhãm ®èi chøng cßn phæ biÕn kiÓu bè côc dµn hµng ngang trªn mét ®­êng th¼ng. Vèn biÓu t­îng cßn nghÌo nµn, trÎ thiÕu sù hiÓu biÕt vÒ nguyªn t¾c x©y dùng bè côc. - Kh¶ n¨ng x©y dùng bè côc cña trÎ nhãm thùc nghiÖm båi d­ìng th­êng xuyªn trong qu¸ tr×nh thùc nghiÖm t¸c ®éng nªn trÎ ®· biÕt thÓ hiÖn chiÒu s©u kh«ng gian ( Cµng xa cµng nhá dÇn..). - C¸c nÐt vÏ cña nhãm thùc nghiÖm thÓ nhiÖn sù linh ho¹t, mÒm m¹i b»ng c¸c biÕn ®æi ®­êng nÐt phøc t¹p.TrÎ tá ra cè g¾ng thÓ hiÖn nh÷ng ®iÒu mµ chóng xuy nghÜ. - VÒ mµu s¾c: C¸ch sö dông mµu còng thÓ hiÖn kh«ng ®Òu ë c¶ 2 nhãm trÎ. Nhãm thôc nghiÖm thÓ hiÖn ë møc cao h¬n, trÎ t« mµu kh«ng ch­êm ra ngoµi vµ thÊy ®­îc sù mÞn mµng. TrÎ nhãm ®èi t­îng chóng vÉn tån t¹i t×nh tr¹ng t« mµu v« thøc, trÎ sö dông mµu cÈu th¶, cã trÎ cßn t« mµu nÒn b»ng mµu ®á vµ mµu da cam...kh«ng t¹o ®­îc chiÒu s©u cho bøc tranh. Xem toµn bé qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña trÎ trong giê ho¹t ®éng t¹o h×nh t«i thÊy ë nhãm thùc nghiÖm rÊt thÝch tó say mª víi ý ®å miªu t¶ cña m×nh vµ vÏ ra ®­îc nhiÒu c¸c c¸c c©u chuyÖn kh¸c nhau nh©n vËt râ rµng vµ cã thªm nhiÒu chi tiÕt phô ®Ó t¹o nªn bøc tranh thËt hoµn chØnh. B¶ng 10:Ph©n lo¹i møc ®é tÝch cùc cña trÎ ë 2 nhãm trong thùc nghiÖm kh¶o s¸t qua bµi “VÏ hoa” Lo¹i Nhãm Kh«ng tÝch cùc TÝnh tÝch cùc Ýt TÝch cùc b×nh th­êng Tinh tÝch cùc cao Nhãm ®èi chøng 30 40 20 10 Nhãm thùc nghiÖm 18 27 35 20 Nh×n vµo b¼ng trªn chóng ta thÊy møc ®é chuyÓn biÕn cña nhãm thùc nghiÖm, sau thùc nghiÖm cã kÕt qu¶ ®¸ng kÓ, tû lÖ trÎ møc ®é tÝch cùc ho¹t ®éng t¨ng lªn ®¸ng kÓ, tû lÖ trÎ møc ®é tÝch cùc ho¹t ®éng t¨ng lªn râ rÖt.§iÒu ®ã chøng minh kh¶ n¨ng ®éc lËp x©y dùng h×nh ¶nh ®èi t­îng ph¸t triÓn ®ång thêi ta còng thÊy ®­îc sù ph¸t triÓn trÝ t­ëng t­îng kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña trÎ nhãm thùc nghiÖm chuyÓn biÕn tèt. 3.2.Bai 2 : XÐ d¸n h×nh c©y to- Chñ ®iÓm : Thùc vËt. NÕu nh­ bµi tr­íc lµ vÏ hoa theo trÝ nhí vµ trÝ t­ëng t­îng cña trÎ,t¸i t¹o cña trÎ 3-4 tuæi th× sang bªn bµi tËp nµy cã sù t¨ng lªn vÒ mèi quan hÖ. §©y lµ bµi xÐ d¸n theo mÉu yªu cÇu ph¶i cã kh¶ n¨ng thÓ hiÖn c¸c mèi t­¬ng quan gi÷a c¸c t¸n l¸ c©y.MÆc dï trÎ quan s¸t mÉu vµ néi dung nµy kh¸ quen thuéc víi trÎ.Tuy nhiªn, bµi xÐ d¸n cña trÎ nh×n chung cßn s¬ sµi ®¬n ®iÖu, cô thÓ: - Hµnh ®éng lêi nãi: “TrÎ biÕt xÐ d¸n nh­ng bè côc cßn bä chång chÐo”.Kh¶ n¨ng t¹o h×nh: TrÎ chñ yÕu b¾t tr­íc vµo tranh mÉu vµ ®a sè trÎ lµm gièng mÉu, Ýt s¸ng t¹o. - Th¸i ®é: NhiÒu trÎ cÇm giÊy xÐ kh¸ tèt vµ kü n¨ng xÐ d¶i, xÐ vôn cña trÎ tèt, trÎ xÐ rÊt cÈn thËn.TrÎ tËp trung h¨ng h¸i hoµn thµnh bµi trong kho¶ng 12-15 phót B¶ng 11:Ph©n lo¹i møc ®é tÝch cùc cña trÎ ë 2 nhãm trong thùc hiÖn kh¶o s¸t qua bµi ‘’xÐ d¸n c©y to’’ Lo¹i Nhãm Kh«ng tÝch cùc TÝnh tÝch cùc Ýt TÝch cùc b×nh th­êng Tinh tÝch cùc cao Nhãm ®èi chøng 35 19 30 16 Nhãm thùc nghiÖm 16 25 35 24 Nh×n vµo sè liÖu ë b¶ng trªn ta thÊy c¶ 2 nhãm ®Òu cã sè trÎ lo¹i kh«ng tÝch cùc vµ tÝch cùc Ýt,lo¹i tÝch cùc cao ë nhãm thùc nghiÖm ®· chiÕm tû lÖ cao h¬n.§iÒu nay chøng minh cho ta thÊy ¶nh h­ëng râ rÖt cña viÖc t¹o m«i tr­êng cho trÎ quan s¸t tèt sÏ t¸c ®éng kh¶ n¨ng ph¸t triÓn trÝ t­ëng t­îng,s¸ng t¹o còng nh­ ho¹t ®éng ®éc lËp cña trÎ mÉu gi¸o lín. IV.Mét sè nhËn xÐt chung vÒ ch­¬ng tr×nh thùc nghiÖm: Qua dù mét sè giê ho¹t ®éng cña trÎ ë 2 tr­êng trªn ®Þa bµn Ba V× Hµ Néi vÒ viÖc t¹o m«i tr­êng gi¸o dôc nh»m ph¸t huy tÝch cùc cña trÎ 4-5 tuæi t«i cã mét sè nhËn xÐt sau: TrÎ nhãm ®èi chøng th­êng thÓ hiÖn trong s¶n phÈm nh­ng néi dung,h×nh thøc lÆp l¹i Ýt thay ®æi.TrÎ th­êng b¾t ch­íc c« hay b¹n vf vËy s¶n phÈm th­êng ®¬n ®iÖu,kh« cøng.Khi pahØ ®éc lËp t×m c¸nh thÓ hiÖn c¸c ®èi t­îng miªu t¶ trÎ lóng tóng,thiÕu tù tin,chê sù gîi ý,h­íng dÉn cña c«.TrÎ nhanh chãng cuèn hót bëi chÝnh ho¹t ®éng t¹o h×nh song kh«ng duy tr× l©u,TrÎ chãng ch¸n vµ th­êng kh«ng hoµn thµnh khi thêi gian võa kÕt thóc.Mét sè trÎ Ýt thÓ hiÖn høng thó,c¶m høng víi ho¹t ®éng t¹o h×nh. C¸c trÎ ë nhãm thùc nghiÖm biÓu hiÖn nhiÒu mÆt nhanh h¬n sau mét qu¸ tr×nh thùc nghiÖm t¸c ®éng(gÇn 2 th¸ng).trÎ ham thÝch ho¹t ®éng h×nh,ho¹t ®éng say s­a víi nhiÒu y ®å miªu t¶ v× thÕ néi dung s¶n phÈm t¹o h×nh cña trÎ ®­îc n©ng lªn râ rÖt h¬n.TrÎ m¹nh d¹n tù tin t×m tßi c¸c c¸ch thÓ hioÖn ý ®å miªu t¶. §iÒu nµy chøng minh cho tÇm quan träng cña ho¹t ®éng s­ ph¹m ®èi víi sù ph¸t triÓn kh¶ n¨ng ®éc lËp,s¸ng t¹o trong ho¹t ®éng t¹o h×nh. Sau thùc nghiÖm kh¶ n¨ng ho¹t ®éng ®éc lËp,s¸ng t¹o cña trÎ nhãm thùc nghiÖm ®­îc n©ng lªn cao h¬n,tuy kh«ng ®ång ®Òu.Mét sè trÎ tr­íc thùc nghiÖm ®¹t lo¹i kh«ng tÝch cùc,ho¹c tÝch cùc Ýt nh­ng sau thùc nghiÖm ®¹t lo¹i kha, xuÊt s¾c. Bªn c¹nh ®ã vÉn cßn mét sè trÎ “ dËm ch©n t¹i chç” hoÆc tôt lïi l¹i ë møc ®é thÊp h¬n. §iÒu nµy nh¾c cho cac nhµ gi¸o dôc kh«ng chØ quan t©m ®Õn k\c¸c ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng chung, c¸c yÕu tè bªn ngoµi mµ cÇn quan t©m ®Õn c¸c yÕu tè bªn trong. Tõ ®ã ®Ò ra c¸c nguyªn t¾c kh¸c biÖt trong h×nh thøc tæ chøc ho¹t ®éng t¹o h×nh. Nh×n chung ssu thùc nghiÖm t¸c ®éng sù tiÕn bé trong kh¶ n¨ng t¹o h×nh cña trÎ nh­ sau: - TÝnh tù tin ®éc lËp thùc hiÖn ý ®å miªu t¶. - TÝnh tÝch cùc linh ho¹t trong t­ëng t­îng, s¸ng t¹o ®· gióp trÎ thÓ hiÖn dù ®Þnh t¹o h×nh, ®Ó t¹o nªn h×nh t­îng theo ý ®å miªu t¶., §iÒu nµy chøng tá viÖc ¸p dông mét sè biªn ph¸p tæ chøc m«i tr­êng gi¸o dôc cho trÎ ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña ho¹t ®éng t¹o h×nh. ®iÒu ®ã cã ¶nh h­ëng tèt ®Õn kÕt qu¶ t¹o h×nh cho trÎ mÇm non, ®em l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n so víi biÖn ph¸p, ph­¬ng ph¸p mang tÝnh kinh nghiÖm viÖc sö dông biÖn ph¸p tæ chøc m«i tr­êng gi¸o dôc chóng t«i cÇn cã mét sè ®iÒu cña tr­êng trong viÖc tæ chøc m«i tr­êng ho¹t ®éng trÎ ph¸t huy tÝnh tÝch cùc trong ho¹t ®éng t¹o h×nh. PhÇn 3: KÕt luËn KÕt luËn vÒ ®Ò tµi nghiªn cøu: M«n ho¹t ®éng t¹o h×nh cã vÞ trÝ hÕt søc quan träng trong ch­¬ng trißnh gi¸o dôc trÎ ë løa tuæi mÇm non. Lµ ho¹t ®éng mang tÝnh t¹o nghÖ thuËt. Ho¹t ®éng t¹o h×nh kh«ng chØ gióp trÎ lµm quen, tiÕp sóc víi thÕ giíi xung quanh mét c¸ch thó vÞ mµ cßn g©y cho trÎ nh÷ng dung ®éng, nh÷ng c¶m nhËn thÈm mü ®¹o ®øc-Mét yÕu tè rÊt c¬ b¶n trong h×nh thµnh nh©n c¸ch toµn diÖn. Nh÷ng ho¹t ®éng t¹o h×nh ®¹t kÕt qu¶ cao th× ®ßi hái trÎ ph¶i tham gia ho¹t ®éng, khi trÎ tÝch cùc sÏ phÊn khëi,hµo høn tham gia vµo qu¸ tr×nh quan s¸t t×m hiÓu ®èi t­îng, tõ ®ã ph¸t triÓn ãc t­ëng t­îng s¸ng t¹o trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®Ó t¹o ra s¶n phÈm. Khi cã høng thó th× trÎ sÏ xuÊt hiÖn nh÷ngý t­ëng t¹o h×nh trÎ tÝch cùc ho¹t ®éng vµ tËp trung mäi søc lùc, sù chhó ý cao ®é vµo qóa tr×nh ho¹t ®éng nhê nã mµ kÝch thÝch t­ t­ëng s¸ng t¹o. §Ó ®¶m b¶o cho viÖc tæ chøc ho¹t ®éng t¹o h×nh cña trÎ ®¹t kÕt qu¶, viÖc cung cÊp t¹o m«i tr­êng c¬ së vËt chÊt, ®å ch¬i vËn dông lµ rÊt quan träng. Chóng ta kh«ng chØ cho trÎ lµm quen vµ sö dông c¸c ®å ch¬i c«ng nghiÖp mµ con sö dông c¸c ®å ch¬i cã nguån gèc tõ thiªn nhiªn. §iÒu ®ã sÏ gãp phÇn më thªm phong phó c¸c ho¹t ®éng t¹o h×nh t­îng trong tr­êng mÇm non ph¸t huy tèt tÝnh tÝch cùc cña trÎ. H¬n n÷a tr×nh ®é cña c« lµ ®iÒu quan träng cho viÖc triÓn khai tæ chøc cho trÎ tiÕp sóc thiªn nhiªn trªn tiÕt ho¹c t¹o h×nh. §Ó tæ chøc vµ ph¸t triÓn t¸c dông ®ßi hái c« gi¸o ph¶i cã mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh hiÓu t©m lý trÎ mÇm non, vÒ ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc, tri thøc vµ nghÖ thuËt t¹o h×nh. Mét sè kiÕn nghÞ s­ ph¹m: Trªn cã së kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ nhËn xÐt ®¸nh gi¸ trªn, chóng t«i cã mét sè ®Ò xuÊt sau: - VÒ viÖc ®µo t¹o båi d­ìng gi¸o viªn: CÇn trang bÞ cho gi¸o viªn nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô trong viÖc ch¨m sãc nu«i d­ìng trÎ mÇm non. Më nhiÒu tiÕt häc mÉu chuÈn vÒ ph­¬ng ph¸p t¹o m«i tr­êng gi¸o dôc t«ts. - CÇn quan t©m tíi tÝnh tÝch cùc cña trÎ, t×m c¸ch ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc tËp cho trÎ thu hut ®­íc sù chó ý cña trÎ tíi c¸c ®èi t­îng, c¸c ®èi t­îng nµy ph¶i ®¶m b¶o tÝnh thÈm mü, sinh ®éng hÊp dÉn vµ cã søc truyÒn c¶m chÝnh lµ m«i tr­êng gi¸o dôc xung quanh trÎ. - C¸c h×nh thøc tæ chøc ho¹t ®éng t¹o h×nh ngoµi tiÕt hoc cÇn ®­îc tiÒn hµnh víi thêi l­îng phï hîp cã sù gîi ý kÞp thêi cña c« gi¸o. - T¨ng c­êng viÖc lµm sö dông ®å dïng ®å ch¬i phï hîp hoµn c¶nh thùc tÕ, ¸p dông linh ho¹t vµ hîp lý vµo viÖc d¹y trÎ. T¹o høng thó cho trÎ häc tèt t¹o h×nh. - T¹o ®iÒu kiÖn më réng víi nh÷ng Ên t­îng vµ c¶m sóc phong phó cho tÝnh tÝch cùc tham gia ho¹t ®éng t¹o h×nh. - C¸c c¸n bé qu¶n lý ph¶i thùc sù lµ nßng cèt chuyªn m«n. TÝnh tÝch cùc ®ßi hái s¸ng t¹o, c¶i tiÕn ®Ó kh«ng ngõng ph¸t huy tèt viÖc t¹o m«i tr­êng gi¸o dôc nh»m ph¸t huy tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng t¹o h×nh cho trÎ tõ 4-5 tuæi nãi chung mµ l­îng t¹o h×nh toµn tr­êng, toµn nghµnh nãi riªng. Tµi liÖu tham kh¶o 1 Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o – Ch­¬ng tr×nh ch¨m sãc gi¸o dôc mÉu gi¸o vµ h­íng dÉn thùc hiÖn- NXB gi¸o dôc 2000. 2. Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o – h­íng dÉn thùc hiÖn ®æi míi h×nh thøc tæ chøc gi¸o dôc cho trÎ 5 – 6 tuæi. Tµi liÖu l­u hµnh néi bé – 2004 3. Bé gi¸o dôc vµ ®µo tao – tµi liÖu båi d­ìng gi¸o viªn th­êng xuyªn cho gi¸o viªn mÇm non chu kú III – NXB gi¸o dôc – 2005. 4. §µo Thanh ©m – ( chñ biªn) Gi¸o dôc mÇn non tËp 1 – nhµ xuÊt b¶n §¹i häc S­ Ph¹m – 2002 5. Lª Hång V©n – t¹o h×nh vµ ph­¬ng ph¸p tæ chøc ho¹t ®éng t¹o h×nh cho trÎ em – quyÓn 3 – NXB §¹i häc Quèc Gia – 2002 6. Lª ThÞ Thanh Thñy – Ph­¬ng ph¸p tæ chøc ho¹t ®éng t¹o h×nh cho trÎ – NXB – 2003 7. NguyÔn ¸nh TuyÕt (Chñ biªn) – T©m lý häc trÎ em løa tuæi mÇm non NXB §¹i häc S­ Ph¹m - 1999